“O’zbekiston tarixi” fanidan ma’ruzalar kursi

 
7. O’zbekistonning milliy mustaqillik davridagi etnik holati va bu 
sohadagi o’zgarishlar. 
O’zbekistonning milliy mustaqilligining qo’lga kiritilishi o’zbek xalqining 
tarixiy taqdiriga tub burilish yasash barobarida, uning tom ma’nodagi erkinligi, 
ozodligi va mustaqilligini ta’minlab, ijtimoiy taraqqiyotning keng istiqbolli 
yo’llariga olib chiqdi. O’zbekiston ko’p millatli mamlakat bo’lganligi bois ham 
milliy masalani oqilona hal etish uning demokratik rivojlanish yo’llaridan
ilgarilab borishda muhim ahamiyat kasb etadi. Mustaqillikning dastlabki 
kunidan boshlab respublikada istiqomat qiluvchi barcha millat va elat 
kishilarining milliy tili, madaniyati, adabiyoti, san’ati, urf-odatlari, rasm-
rusmlari an’analarini avaylab saqlash ularni jonlantirish va yanada rivojlantirish 
uchun keng imkoniyatlar ochildi. Mazkur elat va xalqlarning hayotiy 
masalalarini amalda hal etish va bu ishlarni yuksak darajada tashkillashtirish 
uchun milliy madaniyat markazlari tuzilib, faoliyat ko’rsata boshladi. Hozrida 
rkespublikada 100 dan ortiq shunday markazlar mavjud bo’lib, ular bu borada 
to’laqonli ish yuritmoqdalar. Hozirda respublikamizning ko’pgina maktablarida 
boshqa ta’lim tizimlarida o’qishlar rus, qozoq, tojik, qirg’iz, qoraqalpoq va 
boshqa tillarda tashkil etilgan. SHuningdek ayni bu tillarda vaqtli matbuot 
nashlari ham chop etilmoqda. Turli tillarda radio, televideniya eshittirishlari 
muntazam namoyish etilmoqda.

---

45 
Bizkim, o’zbeklar bir irqiy guruhga mansub turkiy qabilalar uyushuvi, 
qo’shilivi va singishuvidan shakllangan xalqmiz. Asosan turkiy qon jo’sh urib 
turgan tomirlarimizda asrlar davomida bordi-keldi quda-andachilik qilib 
kelayotgan qo’shni xalqlarning, shuningdek, uzoq-yaqindan turli ilinj va 
maqsadlar bilan yurtimizga kelib qolib ketgan, xalqimiz bag’riga singishib 
ketgan odamlarning ham qoni bor, albatta. Dunyoda qoniga boshqa qon 
qo’shilmagan, mutlaqo o’z qoniga ega birortayam xalq bo’lmasa kerak. 
Hammamiz ham eng avvolo shu rub’i maskan- Yer farzandimiz, keyin o’z 
yurtlarimizning fuqarolari bo’lamiz. Hozirgi kunda yer yuzida 30 dan ortiq 
turkiy xalq va elatlar bor. Bular: o’zbek, turk, ozarbayjon, qozoq, qirg’iz, 
turkman, uyg’ur, tatar, boshqird, qoraqalpoq, yoqut, chuvash, xakas, gagauz, 
karaim, oltoy, qo’miq, no’g’oy, qirim, bolqor va boshqalardir.Ularning 
ko’pchiligi musulmon dinidadirlar Turkiy xalqlarning turmush tarzlari ham 
an’anaviy kasbkorlari ham xilma-xildir, o’troqlashish jarayonlari turli davrlarda 
kechgan, hamon ko’chmanchi turmush tarzida davom etayotganlari ham bor. 
Masalan, yoqutlarning bug’uchilik bilan shug’ullanayotgan muayyan qismi 
hamon ko’chmanchi tarzda umr kechiradilar. Bu iqlim sharoiti bilan bog’liqdir. 
Bugungi ma’lumotlarga qaraganda barcha turkiy xalqlarning umumiy soni 
280 mln. Kishidan ortiq bo’lib, shundan yettidan bir qismini, taxminan 40 
mln.dan oshig’ini o’zbeklar tashkil kiladi.