Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
142
одамга ёқмайдиган ва ғашини келтирадиган турли ғийбат гаплар кўпайиши турган гап эди. 
Ҳазрати Умар ҳам Шураҳбилни тўғри тушуниб, унинг илтимосини бажо келтирди. Аскарлар 
олдида Шураҳбилнинг бўшатилишига ундан норози бўлгани учун эмас, балки маҳоратлироқ 
қўмондон тайинламоқчи эканини ва Шураҳбилдан мамнун эканини айтди. 
Шураҳбил ҳам касалга чалинган эди. Кўп ўтмай у ҳам Парвардигори олам ҳузурига йўл 
олди. Қанийди, Ҳазрати Умар тўрт кун у кишини ишдан олмасдан сабр қилиб турганида, 
деганда буюк саҳобанинг кўнгли озор чекмай, абадий сафарга хотиржам йўл оларди. Одил 
раҳбар Шураҳбилни кичикроқ қўшинга қўмондон қилиб тайинламоқчи эди. (Ибн Касир, "Ал-
бидоя")
Арабларнинг одатига кўра, бир одам отасининг номи билан аталган бўлса, Шураҳбил онаси 
Ҳасана номи билан танилган эди. У бир пайтлар имонини сақлаш мақсадида Маккани тарк этиб, 
Ҳабашистонга ҳижрат қилган инсонларнинг бири эди. Ҳазрати Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам вафотларидан кейин Ҳазрати Абу Бакр уни лашкарбоши этиб тайинлаганди. Шураҳбил 
Ислом тарихидаги энг муҳим жанглардан бири — Ярмук муҳорабасига имзо чеккан беш нафар 
қаҳрамон қўмонлардан биридир. Ҳазрати Умар даврида эса Шом фатҳида жонбозлик 
кўрсатганди. 
Йигирма беш минг (бошқа ривоятда ўттиз минг) мўмин ёстиғини қуритган вабо ўз йўлида 
учраган Абу Убайда, Муоз ибн Жабал, Шураҳбилдек зотларни ҳам аяб ўтирмай, қаро ер бағрига 
равона қилди. 
Энди нариги оламда бир йиғилиш ўтказилиб, унда унутилмас хизматлар қилган Шураҳбилга 
дейилади: "Сен (Аллоҳ ато этган неъматлардан) рози бўлган (ва Аллоҳ таоло томонидан сенинг 
амалларингдек) рози бўлишган ҳолда Парвардигоринг ҳузурига) қайт! Бас, (солиҳ) бандаларим 
қаторига киргин ва менинг жаннатимга киргин!" (Фажр, 28-30).
Бу воқеадан сўнг баъзи ҳарбийлар қўшиндан озод қилинди.
Абу Жаҳлнинг иниси Ҳорис ибн Ҳишом етмиш нафар оила аъзолари билан Маккадан чиқиб 
кетган эди. Энди эса, хасталик ва жанглардан омон қолган тўрт нафар аъзосигина ортга 
қайтаётган эди. 
* * * 
Ҳазрати Умар Дамашққа шом пайти етиб келганди. 
— 
Билолга буюрсангиз азон айтиб юборсин, — дейишди. 
Ҳазрати Умарнинг ўзи ҳам Билолнинг азонини роса соғинганди. Билол Ҳабаший бир неча 
йиллардан бери фақат тинглаб келаётган азонни айта бошлади: 
— 
Аллоҳу акбар! Аллоҳу акбар!... 
Азонни айтар экан, у кўз ўнгида Пайғамбаримиз масжидларини кўриб тургандек эди. Унинг 
назарида Ҳазрати Расули Акрам руҳлари ташриф буюриб, азонни эшитиб тургандек эди. 
Кўзлари ёшга тўлди. Азонни эшитиб турганлар унинг йиғлаётганини билиб турардилар. Лекин 
йиғлаётган фақат Билол эмасди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни ва у киши билан 
яшаган юзлаб инсон муаззин билан кўз ёш тўкарди. Ҳатто Пайғамбаримизни кўрмаганлар ҳам 
ўзини тута олмадилар. Худди азон Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларида 
Мадинада айтилаётгандек. 
Азон тугади. Лекин кўз ёшлар тинмади. Афсуски, тўкилган ёшлар ўлганларни ортга 
қайтаролмайди. 
Ҳазрати Умар Дамашқдаги ишларни бир ёқлик қилиб бўлгач, қандоқ аҳволда келган бўлса, 
хизматкори билан шундай ортга қайтди. 
Муоз ибн Жабал 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи