Ёзёвон чўллари давлат табиат ёдгорлиги ўсимликлар дунёси бўйича мoниторинг ўтказиш

3. Томирдори торон – P. amphibiym - тури, бўйи 1 метргача етадиган ўрмаловчи илдиз пояли, пояси юқори қисмидан шохланган. Барг пардаси қўнғир, пояни ўраб олган. У сувда ва қуриқда яшай олади. Сувда ўсимликларнинг барги бандли (барг япроғи сув юзасида бўлади) бўлади. У июнь-сентябрь ойларида гуллаб уруғлайди. Сувда яшовчи, асосан у суви секин оқадиган (холқаб) саёз, дарё, канал, ариқ, зовур ва кўлларда тарқалган. У марказий Фарғона чўлларининг кўпчилик сув ҳавзаларида учрайди. Кичик-кичик узлик, баъзан ёпасига кетган майдонларда ландшафт ҳосил қилади.
4. Сувқалампир – P. hydropiper –ли, пояси тик, баъзан етиб ўсувчи, асосигача шохланган, қизғиш рангли, бўйи 75 смгача етадиган бир йиллик ўт. Барглари ўткир наштарсимон, асосига қараб сиқилиб борувчи, қисқа бандли, юқоридагилари эса бандсиз, баргларнинг узунлиги 8 см, эни 3 смгача бўлади. Гуллари шох-шабболари учида жойлашган. У июнь-октябрь ойларида гуллайди ва мевалайди.
У ариқ бўйларида, сувли жойларда ва зах ерларда кўп тарқалган. Айрим холларда қалим бўлиб ўсиб, ёппасига кетган ёки узлик-узлик холатда ландшафт ҳосил қилади. Унинг барги новдаси ҳамда илдизи жуда аччиқ бўлади. Уни илдизидан калампир ўрнида фойдаланиш мумкин. Бу ўсимликни гуллаш даврида дори-дармонлик хусусияти жуда яхши бўлади. Ундан тайёрланган препаратлар гидропиперин ҳамда шарбатлари ва қиёмлари зотилжам ва гемморой касалликларини даволашда фойдаланилади.
Болгар халқ табобатида бу ўсимликдан ошқозон ва ичак касалликларини ва яраларни даволашда фойдаланиб келинмоқда. Ўсимликнинг барг ва новдалари таркибида рутин, кверцетин, танкид моддалари политоппирим глюкозада, эфир мойи, полигон, сирка, олма, валериан ва мелисин кислоталари, минерал тузлар, Р.К ҳамда 200 мг% С витаминлари бўлади.
5. Келин тили – Р.Рersicaria - у бир йиллик ўт ўсимлик бўлиб, бўйи 20-80 смга етади. Пояси силиқ. Барглари наштарсимон, учи ўткир бўйи 3-10 см, эни 0,5-2 см. Барг пардаси кўкиш-қўнғир. Май-октябрь ойларида гуллаб уруғлайди. Бу ҳам сув қалампири сингари қадимдан халқ табобатида ишлатилиб келинмоқда. Булар кўпроқ биргаликда яшайди ва кичик бўлсада ландшафт ҳосил қилади юқорида танишиб ўтган торон турларининг сувда яшовчи турлари биргаликда ҳар гекторидан 16 тоннагача биомасса ҳосил қилади.