X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

ishi kuchayib ketadi. Bunday sharoitda koronar arteriyalar orq­
ali miokardga qon oqib kelishi ortadi. Lekin yurakning ishlashi
bunga qaraganda ko'proq oshadi. Natijada, miokard ishemiyasi
stenokardiya xurujlari ko'rinishida namoyon bo‘ladi.
Ishemiyaning belgilari. 
Ishemiyaning asosiy belgilari quyi­
dagilar.
1) arterial qon tomirlarning torayishi va qonning kam oqib
kelishi tufayli ko'zga ko'ringan arteriya tomirlarining diametri va
miqdori kamayishi;
2) 
qon oqib kelishining kamayishi va modda almashinuvining
susayishi tufayli o'sha joy haroratining pasayishi va unda asta-sekin
distrofiya, keyinchalik nekrotik o'zgarishlaming rivojlanishi;
66

---

3) 
to'qimaning o‘ziga xos rangini yo'qotib, dastlab oqarib,
so‘ngra boshqa tusga kirishi;
4) ishemiyaga uchragan to'qima, a’zo, qism hajmining kich-
rayishi;
5) to'qima, a’zo, keyinchalik esa sistemalar va deyarli butun
organizm faoliyatining buzilishi (ayniqsa, MNS ishemiyasida
bunday o'zgarishlar g'oyat tez va kuchli bo'lib, jiddiy tus oladi, parez
va falajlar rivojlanadi);
6) modda almashinuvining buzilishi natijasida chala oksidlangan
oraliq moddalaming to'planishi ekstra va intraretseptorlami betartib
va kuchli qo'zg'alishga olib keladi va bu o'z navbatida «uvishib
qolishi», «et jimirlashi», sanchiqli og'riq kabi turli noxush his-
siyotlarga olib keladi.
Ishemiyaning asoratlari. 
Ishemiyaning asosiy patogen omili
bo'lib, gipoksiyaga va ishemiyaga uchragan sohada to'planib qolgan
modda almashinuvining keraksiz mahsulotlari, ionlar va biologik