X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

larda ko'plab abssesslar hosil bo'lishi va septikopiyemiyalar
rivojlanishi mumkin.
E M B O L IY A
Emboliya — bu tomirlarda qon yoki limfa orqali kelgan turli
yot tanalar (embollar) ning mavjud boMishi. Embollar kelib
chiqishiga ko'ra, 2 xil boMadi.
1. Ekzogen — tashqi embollar.
2. Endogen — ichki embollar.
Ekzogen embollarga quyidagilar kiradi:
1. Havo emboliyasi. 2. Yot jismlar emboliyasi.
3. Bakteriya va parazitlar emboliyasi.
Endogen embollarga quyidagilar kiradi:
1. Tromboemboliya. 2. YogMi emboliya. 3. To'qima emboliyasi.
4. Gazli emboliya.
Emboliyaning joylashishiga qarab, katta va kichik qon aylanishi
doiralari emboliyasi hamda qopqa vena emboliyasi farqlanadi. Katta
qon aylanish doirasi emboliyasida emboliya manbayi — o'pka
venalari, yurak chap bo'limi bo'shliqlari va katta doira arteriyalaridagi
patologik jarayondir. Kichik qon aylanishi doirasining emboliyasi esa
katta qon aylanish doirasining venalari va yurakning o'ng yarmidagi
patologik o'zgarishlarga bogMiqdir. Qopqa venasidagi patologik
o'zgarishlar uning emboliyasiga sabab boMadi.
Bulardan tashqari, retrograd va paradoksal emboliyalar tafovut
etiladi. Agar embol solishtirma og'irligi yuqori bo'lganligi sababli
qon oqimiga qarshi harakat qilsa, 
retrograd emboliya
deyiladi.
Ko'pincha bunday emboliya yirik venalar o'zanlarida qon aylanishi
sekinlashganda hamda ko'krak qafasining so'rish qobiliyati susay-
ganda paydo boMadi. Paradoksal (g'ayri tabiiy) emboliya esa tug'-
ma yurak nuqsonlarida uchraydi. Bunda yurak boMmachalari va
qorinchalari o'rtasidagi yo'llarning berkilmaganligi sababli embol
katta qon aylanish doirasi venalari yoki yurakning o'ng yarmidan