Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Tashqi qovurg‘alararo muskul (m. intercostalis externus), ko‘krakning yon
devorida yuqoridan pastga va orqadan oldin-
ga, oldingi devorida tashqaridan ichkariga,
orqa devorida - ichkaridan tashqariga qiya-
lab yo‘nalgan. Qovurg‘alar suyak qismlar-
ning tog‘ay qismlariga o‘tish joyidan
boshlab, to‘sh suyagi yaqinida m. intercos-
talis externusning muskul tolalari yo‘qolib,
uning o‘rnini paydan iborat bo‘lgan tashqi
qovurg‘alararo parda (membrana intercosta-
lis externa) egallaydi.
Ichki qovurg‘alararo muskul (m. intercostalis internus) tolalarining
yo‘nalishi tashqi muskulga qarama-qarshi bo‘lib, ko‘krakning oldingi devoriga
qaralganda, yuqoridan pastga va ichkaridan tashqariga yo‘nalgan. Bu muskul
qovurg‘a oralig‘ini ichki tomondan qoplaydi va ko‘pincha ikki qavatga ajralgan
bo‘ladi. Ichki qovurg‘alararo muskulning tolalari to‘sh suyagi chetidan qovurg‘a
115-rasm. Ko‘krak qafasining
parasagittal kesimidagi qovurg‘alararo
tomirlar va nervlar topografiyasi (yarim
sxema tarzida). Kesim o‘rta qo‘ltiq
chizig‘idan orqada V va VI qovurg‘alar
sathida o‘tkazilgan.
qovurg‘a; 2–plevra oldi (paranevral)
kletchatkasi; 3–
fascia
endothoracica
;
4–pariyetal plevra; 5–plevra bo‘shlig‘i;
6–visseral plevra; 7–o‘pka; 8–
a
., 
v
. va 
n
.
intercostalis
; 9–tashqi qovurg‘alararo
muskul; 10–ichki qovurg‘alararo muskul;
11–katta ko‘krak muskuli; 12–
fascia
pectoralis
; 13–teri osti kletchatkasi;
14–teri

---

173
burchaklarigacha bo‘lgan oraliqni egallaydi. Umurtqa pog‘onasidan qovurg‘a bur-
chaklarigacha bo‘lgan oraliq esa ko‘krak bo‘shlig‘i tomonidan faqatgina yupqa
ko‘krak ichi fassiyasi va paraplevral kletchatka bilan yopilib turadi, xolos.
Tashqi va ichki qovurg‘alararo muskullar orasidagi qovurg‘alararo oraliqda
(kamgakda) yupqa kletchatka qatlami bo‘lib, unda qovurg‘alararo qon tomir-nerv
tutami o‘tadi. Tutamdagi qovurg‘alararo vena (v. intercostalis) eng yuqorida,
qovurg‘alararo arteriya, a. intercostalis venadan pastroqda, qovurg‘alararo nerv
(n. intercostalis) esa doimo ikkala tomirdan pastda joylashadi (115 va 116-rasmlar).