|
2-MAVZU: PUL NAZARIYALARI.
1. Pulning metallilik nazariyasi.
2. Pulning nominallik nazariyasi.
3. Pulning miqdoriylik nazariyasi.
4. Zamonaviy monetarizm nazariyasi.
Tayanch iboralar: pul tabiyati, nominal, metallilik, ishlab chiqarish, mikdoriylik, monetarizm, metal, davlat pul nazariyasi.
Amaliy mashgʻulot
2-MAVZU: PUL NAZARIYALARI MAVZUSIDA TUZILGAN TOPSHIRIQLAR
Topshiriq №1: Quyidagi so’zlarga ta’rif bering.
Aktiv savdo balansi –
Pul nazariyalari -
Monetarizm –
Monetar siyosat -
Oltin standarti-
Topshiriq №2: Savollarga javob bering.
1. Merkantilistlar va ularning nazariy qarashlari bu - ?
2. Pulning metallilik nazariyasiga nisbatan tanqidiy qarashlar deganda …?
3. Pulning nominallik nazariyasining yuzaga kelish shart-sharoitlari.
4. Pulning miqdoriylik nazariyasini asosiy qoidalari bu - ?
5. Zamonaviy monetarizm nazariyasining yaratilishi va uning asosiy qoidalari bu?
Topshiriq №3: Testlar
1. Pulning nazariy tabiatining qanday konsepsiyalari mavjud?
a) “tovarli” va “tovarsiz” konsepsiyalari
b) “tovarli” va “ayirboshlash” konsepsiyalari
c) “qiymat” konsepsiyasi
d) “to’lovli” va “to’lovsiz” konsepsiyalari
2. Pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor real foydali hisoblangan ichki qiymatiga qaratilishi pulning qanday konsepsiyasi hisoblanadi?
a) “to’lovsiz” konsepsiya
b) “tovarli” konsepsiya
c) “qiymat” konsepsiya
d) “tovarsiz” konsepsiya
3. Pulning tovarsiz konsepsiyasi nimadan iborat?
a) pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor real foydali hisoblangan ichki qiymatiga qaratiladi
b) pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor nominal foydali hisoblangan tashqi qiymatiga qaratiladi
c) uning tovarni sotib olish huquqini beruvchi qiymati, simvoli, ieroglifi, umumiy ko‘rinishi kabi belgilariga e’tibor qaratiladi
d) pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor real foydali hisoblangan tashqi qiymatiga qaratiladi
4. Pulning metallik nazariyasi qachon vujudga kelgan?
a) XV – XVII
b) X – XVI
c) XI – XVI
d) XVI – XVII
5. Pulning metallilik nazariyasi kishilik jamiyatining qaysi tuzumi davriga borib taqaladi?
a) natural – feodal tuzumi
b) kapitalizm davriga
c) ijtimoiy tuzumi
d) ibtidoi jamoa davriga
6. Metall pul nazariyasi vakillari ushbu ta’limotni yoqlab chiqqanlarida asosan qanday metal tangalarni nazarda tutadilar?
a) mis, bronza, kumush va oltin tangalar
b) nodir metallarni, ya’ni kumush va oltin tangalar
c) metal tangalarga tenglshtirilgan nodir buyumlar
d) bronza va kumush
7. Metall pul nazariyasi tarafdorlari sifatida kimlarni ta’kidlash mumkin?
a) U. Stafford, T. Men, D. Nors
b) J. Berkli, T. Men, D. Nors
c) J. Styuart, U. Stafford, T. Men,
d) J. Berkli, U. Stafford, D. Nors
Mustaqil ta’lim
2-masala.
Jadval ma’lumotlari asosida hisoblab chiqilsin:
1) pul massasining (agregat M2) oldingi davrga nisbatan o’sish yoki pasayish sur’ati;
2) umumiy pul massasida (agregat M2) naqd pul (agregat M0) salmog’i, so’ngra bu jarayondagi dinamika.
|
2019 y.
|
2020 y.
|
1. 01
|
1. 04
|
1. 01
|
1. 04
|
Jami (mlrd so’m)
jumladan:
naqd pullar
talab qilib olinadigan, muddatli va jamg’arma depozitlar
|
374,1
130,4
243,7
|
360,4
119,1
241,3
|
448,3
187,8
174,1
|
473,8
174,1
299,7
|
Testlar
1. Dastlabki tangalar qaerda zarb etilgan?
A. Xitoyda.
B. Misrda.
V. Liviyada
G. Hindistonda.
2. Qog’oz pullar muomalaga qachon chiqarilgan?
A. IX asrning oxiri va X asrning boshlari.
B. X asrning oxiri XI asrning boshlari.
V. XII asrda.
G. XIII asrda.
3. Qog’oz pullar muomalaga qaerda chiqarilgan?
A. Xindistonda.
B. Xitoyda.
V. Misrda.
G. Qadimgi Rimda.
9. O’zbekiston hududida dastlabki metall tangalar qachon va kim tomonidan zarb etilgan?
A. Melloddan avvalgi 320 – 327 yillarda makedoniyalik Iskandar tomonidan.
B. XIII asrda arablar tomonidan.
V. Miloddan ilgarigi VI asrda axmoniy shox Doro – I tomonidan.
G. IX asrda somoniylar tomonidan.
Glossariy
Aktiv savdo balansi –mamlakatda eksport hajmining import hajmidan yuqori bo’lishini ta’minlash yo’li bilan ijobiy saldoga erishish deganidir
Metall pul nazariyasi - kumush va oltin pullar ayirboshlash munosabatlarida real qiymatlari asosida ishtirok etadi, shuningdek, kumush va oltin tangalar o‘z qiymatlarini yo‘qotmaydilar va iqtisodiyotda inflyasiya muammosini keltirib chiqarmaydi.
Miqdoriylik nazariyasi - “Muomaladagi pulning ko‘payishi dastlab bir tovar bahosining oshishiga, so‘ngra ikkinchi tovarning va oxir-oqibatda barcha tovarlar bahosining muomaladagi pul miqdoriga proporsional ravishda oshishiga olib keladi” degan tushunchalar qaysi nazariyaga tegishli?
Monetarizm – muomaladagi pul massasining o‘sishini nazorat qilish hoyasini ilgari suradigan nazariy oqim. AQShning Chikago universiteti professor M. Fridmen tomonidan yaratilgan.
Monetar siyosat - pullarga bo‘lgan talab va pullar taklifini tartibga solish va nazorat qilishga qaratilgan chora-tadbirlar majmui.
Oltin standarti- birinchi marta XVIII asrda Angliyada joriy qilingan bo’lib, oltin monometalizmi deb ham yuritiladi.
Oltin tanga standarti- davlat xazinasi tomonidan cheklanmagan miqdorda moneta zarb qilinishi va kredit pullarni ularning nominali bo‘yicha oltinga erkin almashtirilishi va tovarlarning baholari faqatgina oltinda o‘lchanishi va oltin tanganing muomalada bo‘lishi
Oltin deviz standarti - Oltin quyma standartga kirmagan mamlakatlarda banknotalarni bevosita oltinga almashtirish tiklanmadi. Bu mamlakatlar o‘z kredit pullarini oltin quyma standartga kiruvchi mamlakatlarning deviz-lariga (ya’ni valyutalariga) almashtirishni mo‘ljallangan edilar.
Pul nazariyalari - pul tabiati va pulning ishlab chiqarishni shakllantirishga ta’siri haqidagi nazariyalardir
Tovarli konsepsiya - pulning qimmatliligini aniqlashda asosiy e’tibor real foydali hisoblangan ichki qiymatiga qaratiladi. Bu borada juda keng tarqalgan pulning metallilik nazariyasi e’tiborga olinadi.
3-MAVZU: PUL AYLANMASI VA UNING TARKIBI
1. “Pul aylanmasi” tushunchasining mazmuni va pul aylanmasining tarkibiy tuzilishi.
2. Naqd pul aylanmasi va uni tashkil qilish printsiplari. Naqd pullarni muomalaga chiqarish va muomaladan olish tartibi.
3. Naqdsiz pul aylanmasi va uni tashkil qilish printsiplari. Naqd pulsiz hisob-kitoblar tizimi va uning elementlari.
4. Naqd pulsiz hisob-kitob shakllari.
5. “Umumiy to’lov aylanmasi” tushunchasi va uning tarkibi.
6. To’lov aylanmasining tarkibi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
