Бугун Ўзбекистон Республикаси-иқтисодиёти бозор иқтисодиётига асосланган, тўхтовсиз ривожланаётган давлат

12.4. Ҳужжатлардан юкларни сақланмаганлик ҳолатларининг суриштируви тартиби ва муддатлари

Юкларнинг сақланмаганлиги ҳолатлари суриштирувининг асосий мақсади–сабабларни аниқлаш, уларни вужудга келтирган ёки туртки берган, айбдорларни аниқлаш ва зарур ҳолларда уларни жазолаш, бундан ташқари бир қатор тадбирлар олиб бориш, сақланмаган ташишларни олдини олади. Юкларни сақланмаганлиги ва ҳужжатлардан юкларни фарқ қилиниши суриштирувига бу факт аниқланган захоти киришилади, оператив етказиш ёки бошқа станциялардан тижорат акти олингандан сўнг. Суриштирув ўн кун ичида тугатилиши керак- пароходсозлик, чет-эл йўллари ҳамда портлар билан ҳамкорликда олиб бориладиган суриштирувлар бундан мустасно.

Ўғирланиш ёки бошқа ташишлар сақланмаганлик ҳолатларини суриштируви оператив кенгашда ички ишлар органлари ва ҳарбий қўриқлаш бошқармаси билан ҳамкорликда олиб борилади. 1-чи гуруҳга мансуб барча сақланмаганлик ҳолатларининг суриштируви юк тижорат ишлари бошқармасининг бошлиғи ёки унинг ўринбосари томонидан кўриб чиқилади.
Бошқа ҳамма сақланмаганликлар, ҳамда юкларни ҳужжатлардан фарқланиши, кичик жўнатишлар билан ташиладиган барча (сақланмаганликнинг І–ІІ гуруҳига мансуб) ҳолларда, тегишли раҳбарлардан кўрсатмалар кутмасдан, станция бошлиғи суриштирувни олиб боради, айбдорлар аниқланади
Станция бошлиғи (ёки юклар иши бўйича унинг ўринбосари) ҳар куни суриштирувга келган тижорат актларни ва оператив билдирувларни шахсан ўзи кўриб чиқади ва станциянинг акт-қидирув гуруҳига рўйхатга олиш ва қайта ишлаш учун жўнатади. Ишга таълуқли бўлган барча ҳужжатларни синчковлик билан кўриб чиқилганидан сўнг, ишчиларни шахсан сўров қилгандан сўнг, юкларни ва асл ҳужжатларни кўриб чиқиб, омборхоналарни текширгандан сўнг, станция бошлиғи (ёки унинг ўринбосари) қуйидагиларни аниқлайди:
-ташиш жараёнини амалга ошириш даврида йўл қўйилган хатолар ва улар натижасида юкларнинг сақланмаганлик ҳолати қандай вужудга келганлиги;
-сақланмаганликни вужудга келтирган сабаблар;
-ўғирлик айбдорлари, юкни шикастланиши, нотўғри тортиш ва бошқа ;
-сақланмаганликларни ўзларининг ҳаракатлари ва лавозим мажбуриятларини бузганликлари натижасида келтириб чиқарган ишчилар.
Темир йўлда, акт-норозиликлар йўриқномасида, ҳар -хил кўринишдаги сақланмаганликларнинг суриштирув тартиби кўрсатилган.
Ташишларнинг сақланмаганлик ҳолати суриштирувини амалга оширган шахс натижалар бўйича ёзма хулоса беради. Унда сақланмаганликлар сабаблари ва келтириб чиқарган ҳолатларнинг қисқа таърифи, бунга таълуқли бўлган ишчиларнинг айбдорлик даражаси ва шунга яраша хулоса ва таклифлар келтирилади.
Тижорат актлари бўйича суриштирув материаллари ўзининг йўли юклар службасига жўнатилади.