Zoogigiyena va veterinariya sanitariyasi fanidan mustaqil ta‘lim mavzulari

ASALARICHILIK GIGIYENASI

Asalarichilik – qishloq xo‘jaligining muhim tarmog‘i hisoblanib, Respublikaning barcha xo‘jaliklarida muvaffaqiyatli rivojlantirilmoqda.

Asalarilarning asosiy mahsuloti – asal, shifobaxshlik va parhezlik xususiyatidan tashqari juda shirin ma’zaga ham ega. Asalarichilikning boshqa muhim mahsulotlaridan, ona ari suti, propolis, asalari zaxari, gulchangi, mum tibbiyot, kimyo, oziq – ovqat sanoatida foydalaniladi.

Qishloq xo‘jaligining bir tarmog‘i sifatida asalarichilikning asosiy maqsadi tovar asal ishlab chiqarish hisoblanadi. Asalari mahsulotlaridan ko‘p miqdorda to‘yimli moddalar bo‘lib va shifobaxshlik xususiyatlar mavjud. U ko‘pgina teri kasalliklarini davolash, iste’mol qilinganda organizmning himoya kuchini oshirish, endokrin bezlarining ishini mu’tadillashtirish, yurak qon tizimining faoliyatini yaxshilaydi. Asalni doimiy ravishda iste’mol qilib turish uyquni yaxshilab, ishtahani ochadi, qon bosimini me’yorga keltiradi. Asalning shifobaxshlik hususiyati uning kelib chiqishi, olish texnologiyasi, qayta ishlash, saqlash sharoiti va boshqa omillarga bog‘liq bo‘ladi.

Arxeologik tekshirishlarga qaraganda asalarilar eramizdan 60-80 mln yil oldin paydo bulishgan. Asal slavyanlarning hayotida muhim rol o‘ynagan. Shuning uchun Rossiya guberniyalarda bunga juda katta e’tibor berilgan. Asal eng ko‘p tarqalgan shirinlik bo‘lib undan turli xil shirinlik ichimliklari tayyorlangan. Mumidan esa shamlar ishlab chiqarilgan. XUII–XUIII kelib asalarilarni o‘rmonlardan qishloqlarga ko‘chib (uchib) kelishi boshlangan natijada aholi o‘rtasida ularni saqlash uchun oddiy uyalar qurila boshlangan.