Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги о'рта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Балиқлар галаси. Балиқларнинг экологик хусусиятларидан яна бири уларнинг гала бўлиб яшашларидир.
Акула, марлин каби улкан балиқлар якка-якка ҳолда ҳаёт кечиради. Лекин денгиз селд, шпрот, сардинопс, анчоус каби пелагик ва уларга ўхшаш балиқларнинг аксарияти гала бўлиб яшайди. Хуллас, 4 мингтагача тур балиқ шу хилда, яъни гала бўлиб ҳаёт кечиради. Гала узоқ муддат бирга яшайдиган ба- лиқлар гуруҳидан иборат. Уни ташкил этган балиқларнинг хулқлари ҳам бир хил, улар орасида ўзбошимчалик бўлмайди, ҳаммаси ҳамжиҳатлик ва уюшқоқлик билан яшайди.
Гала бўлиб яшаш балиқларнинг эволутсия жараёнида, ҳаёт учун кураш тақозоси билан юзага келган хусусиятдир. Бу ҳол балиқларни ҳар хил табиий душманлардан муҳофаза этади. Уларнинг муҳофазаси ҳам турлича бўлади. Галадаги балиқлар бирон йиртқични ёки тўрни узоқдан пайқайди. Душман ҳужум қилганда балиқлар ўзларини йўқотиб қўймай, бир зумда ҳар томонга тарқалиб кетади, бу эса галанинг катта қисми душман чангалидан қутулиб қолишига имкон беради. Бинобарин, гала бўлиб яшайдиган балиқларга нисбатан ёлғиз яшайдиган балиқлар душманга кўпроқ ем бўладилар.
Гала ҳосил бўлишининг бир неча асосий сабаблари бор. Би- ринчидан, торта каби балиқларнинг вояга етган индивидлари урчиш ерларига то ъпланади. Иккинчидан, хамса, лосос каби балиқлар миграция этиш учун денгизда йўлма-йўл қўшилишиб, тўп- ланиб дарёга ўтади. Треска, шпрот каби балиқлар емиш мўл бўлган ерга тўпланишади. Сула, зоғорабалиқ, лаққа кабилар эса қишлайдиган ерларидан йиғилишади. Ана шу хил сабаблар натижасида балиқларнинг катта галаси ташкил топади.
Бу хил гала биологик ҳолатлари бир-бирига ўхшаш, бўйлари сараланган, бир турга мансуб балиқлар гуруҳидан иборат бўлади. Балиқлар галасида қушлар ва даррандалар галасидагига ўхшаш етакчи (бошлиқ) йўқ. Балиқлар бир-бирларига қараб ва галага суя- ниб ҳаракат қиладилар. Каттаоғиз, олабуға каби баъзи балиқларгина ота-оналик вазифасини бажаришдан ташқари чавоқларини душман- дан асраш учун уларни қўриқлаб, бошлиқ бўлиб юради, холос. Бундай пайтда каттаоғиз, олабуға шу қадар ваҳший ва тажо- вузкор бўлиб қолишадики, уларнинг чавоқларига ҳужум қилишга унча-мунча йиртқичнинг юраги бетламайди.
Балиқларнинг миграцияси ва гала бўлиб яшаши кўп томон- лама табиат сирларига мансуб муаммодир. Бу сирларни ўрганиш- нинг катта илмий ва амалий аҳамияти бор.