X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

oshirilgan bo'lib, hozirgi kunda nisbatan keng qo'llanilm oqda.
3. 
Sim ptom atik yo'nalish buyrak kasalliklari natijasida kelib
chiqqan belgi va asoratlarni, m asalan, arterial gipertenziyani,
anem iyani, slushni bartaraf qilishga qaratilgan.
ENDOKRIN T IZ IM PA TOFIZIOLO GIYA SI
O rganizm ning hayot faoliyatini maxsus tarzda idora qiluvchi
m uhim sistemalardan biri endokrin sistemasidir. U o 'ziga xos
kim yoviy moddalarni — gorm onlam i ixtisoslashgan a ’zolar —
ichki sekretsiya bezlari hujayralarida hosil qilib, bevosita qonga
chiqaradi va shu yo'l bilan a ’zo-to'qim alam ing aloqalarini hamda
idora qilinishini amalga oshiradi. Metabolizm va fiziologik funksi-
yalarning idora clilishida nerv impulslarining faoliyatini endokrin
sistemasining davomli sekretor faolligi to'ldiradi. Bunday faoliyat-
ning buzilishi faqat endokrin sistem asining patologik holatlarida
emas, balki boshqa turli sistema va a’zolam ing patologiyasida ham
o 'z aksini topadi.
G orm onlar-kim yoviy vositachilar b o'lib , boshqa to'q im alar­
ning faolligini idora qiladi. Ular m a’lum va aniq, qonuniyatga
bo'ysunuvchi va o'zaro bog'liq doirada ta ’sir ko'rsatadi. G ip o -
talam usga kelayotgan nerv impulslari undan maxsus gipotalam ik
gorm onlar ajralishiga olib keladi, buning natijasida esa gipofizda
289

---

trop, ya’ni tanlab ta ’sir ko‘rsatuvchi gorm onlar sekretsiyasining
kuchayishi yoki susayishini chaqiradi. Gipofizning oldingi bo'lagida
ishlab chiqariladigan gorm onlar ajralishining o ‘zi esa maxsus
nishon-to'qim alarga ta’sir etuvchi gorm onlar ishlab chiqaruvchi
endokrin bezlarning faoliyati ta ’sirida rag'batlantiriladi. Bunday