Arterial gipotenziya

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi 1-son Ichki kasalliklar propedevtikasi “Arterial gipotenziya”

Davolash fakulteti 308-a guruh talabasi Abdulhamidova Dildora

Arterial gipotenziya (arterial gipotenziya)

Past darajali bosim bilan tavsiflanadigan past qon bosimi sindromi

sistolik - 100 mm Hg dan past,

diastolik - 60 mm Hg dan past

* Har xil fiziologik va patologik sharoitlarda qon bosimining pasayishini aks ettiruvchi ko'p faktorli holat.

Klassifikatsiya

• Fiziologik
• individual norma (irsiy konstitutsiyaviy xarakter),
• moslashuvchan kompensatsion gipotenziya (tog'li, tropik va subtropiklarda)
• gipotenziya (jismoniy sportchilarda)

* Patologik (birlamchi)

• patologik (birlamchi) ortostatik
• Qayta tiklanadigan yoki turg'un namoyon bo'lgan neyrokirkulyatsion gipotenziya (gipotonik kasallik)
• Simptomatik (ikkilamchi)
• O’tkir (kollaps, shok)
• surunkali

yurak -qon tomir, asab, endokrin tizim organik patologiyasi, gematologik kasalliklar, intoksikatsiya va boshqalar bilan.

Qon bosimidagi o'zgarishlarning tipik shakllari

Gipertenziv holat

gipotenziv holat

Arterial

gipertenzya

Gipertenziv

reaksiya

Arterial

gipotenziya

Gipotenziv

reaksiya

O’tkir

(kollaps)

surunkali

Arterial gipotenziya sabablari

• neyrokirkulyatsion distoniya (80%)
• birlamchi gipotenziya (psixologik shikastlanish, surunkali charchoq va uyqusizlik, depressiya va boshqalar)
• ikkilamchi gipotenziya boshqa kasalliklarning alomati sifatida (anemiya, oshqozon yarasi, gipotiroidizm, miokardit, aritmiya, diabetik neyropatiya, bachadon bo'yni osteoxondrozi, o'smalar, yuqumli kasalliklar, yurak etishmovchiligi va boshqalar)

Arterial gipotenziya sabablari

• B, C, E vitaminlari etishmasligi,
• mono-dietaga rioya qilish
• Dozani oshirib yuborish (ayniqsa gipertenziv dorilar),
• irsiy moyillik,
• Shug’ullangan sportchilarda,
• ob -havo yoki iqlim sharoitining keskin o'zgarishiga moslashish

Arterial gipotenziya sabablari

• Bir bosqichli katta qon yo'qotish, suvsizlanish, travma, zaharlanish, anafilaktik shok, yurakning keskin buzilishi natijasida o'tkir arterial gipotenziya; qisqa vaqt ichida (bir necha daqiqadan soatgacha) rivojlanadi va ichki organlarning qon bilan ta'minlanishining buzilishiga olib keladi.
• Surunkali arterial gipotenziya uzoq davom etadi, qon aylanishining buzilish belgilari yo'q.

Arterial gipotenziya turlari

Neyrogen

Мetabolik

(organoishemik)

Endokrin

Reflektor

Markaziy

“

Qalqonsimon bez”

“buyrak usti ”

“

gipofizar”

Arterial gipotenziya rivojlanish mexanizmi

• Yurakning minutlik va bir martalik hajmining kamayishi;
• ОЦК qisqarishi;
• periferik tomirlar qarshiligining pasayishi;
• yurakka venoz qon oqimining pasayishi

Neyrogen arterial gipotenziya patogenezining asosiy bosqichlari

Neyronlar faollashuvi

*

gipotalamusning parasimpatik yadrolari

*

parasimpatik nerv sistemasining boshqa strukturalari

Nevroz

АРТЕРИАЛ ГИПОТЕНЗИЯ

Yurak – qon tomir sistemasiga parasimpatik ta’sirning kuchayishi

Miokardning qisqarish funksiyasining kamayishi

Umumiy qon tomir qarshiligining kamayishi

Yurakning haydovchi qonining miqdorining kamayishi

Takroriy

stress

Arterial gipotenziya sabablari

• O’tkir forma (to’qima gipoksiyasi, ayniqsa miya)
• Bosh aylanishi,
• Ko’rish o’tkirligining vaqtinchalik pasayishi,
• Yurishning beqarorligi,
• Teri qoplamalarining rangparligi,
• Hushdan ketish

Arterial gipotenziya simptomlari

• Surunkali ikkilamchi forma (asosiy kasallik fonida)
• zaiflik, befarqlik, uyquchanlik, charchoqning kuchayishi, bosh og'rig'i
• hissiy qobiliyatsizlik, xotira buzilishi, termoregulyatsiya buzilishi, oyoq va kaftlarning terlashi, taxikardiya
• ayollarda hayz davrining buzilishi va erkaklarda kuch

Arterial gipotenziya diagnostikasi

• Yurak -qon tomir, endokrin va asab tizimlarining holatini har tomonlama tekshirish
• 3-5 daqiqa oralig'ida qon bosimini uch marta o'lchash,
• 24 soatlik qon bosimi monitoringi EKG (dam olish va stress testlari bilan))
• Консультация
• кардиолог,
• невролог,
• окулист,
• эндокринолог.

Arterial gipotenziya diagnostikasi

• Instrumental metodlar
• эхокардиография,
• электроэнцефалография
• ортостатик проба
• Qonning bioximik ko’rsatgichlari
• elektrolitlar,
• glyukoza,
• Xolesterin va lipid fraksiyalari va boshqalari.