X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

ikkilamchi shikastlanishi ham surunkali buyrak yetishmovchiligiga
sabab bo'lishi m umkin.
287

---

S u ru n k ali buyrak y e tis h m o v c h ilig in in g p a to g e n e z i fa o l
nefronlar m iq d orin ing kam ayishi va shu tu fayli buyrakning
asosiy faoliyatlarini buzilishi bilan bogMiqdir. Surunkali buyrak
y e tish m o v c h ilig id a u n in g k o 'rin ish la rin i b e lg ilo v c h i aso siy
omillardan boMib azotem iya hisoblanadi. Azotem iya buyrak orqali
azot modda almashinuvining qoldiq mahsulotlari chiqarilishining
b u z ilis h i tu fa y li yu zaga k elib , u n in g darajasi ish la y o tg a n
n e fr o n la r m iq d o r i b ila n b ogM iq d ir. S u r u n k a li bu yrak
y e tis h m o v c h ilig id a o rga n izm d a k o 'p la b za h a rli m od d a la r
to'planib, ular organizm ning zaharlanishiga va bu sindrom ning
asosiy belgilari (ishtaha bo'gMlishi, holsizlanish, o'ta kuchli qichi­
s h is h , e s h it is h , t a ’m b ilis h n in g b u z ilis h i, p o lin e v r itla r ,
miokardit, plevrit va boshqalar) yuzaga chiqishiga sabab boMadi.
Sindrom ning boshlang'ich davrlarida diurez o'zgarmagan yoki
o z-m o z kuchaygan boMishi m umkin, bu esa to'plovchi naycha­
larda suv qayta so'rilishining buzilishi bilan bogMiq. Oliguriya
sindrom ining oxirgi, atamaal bosqichida kuzatilib, gipervolemiya
va gipergidratatsivaga, g ip on atriyem iya, g ip ok alsiyem iya va
giperkaliyemiyaga sabab bo'ladi. Hujayra va to'qimalarda suyuqlik
to'planishi bosh miya va pkalar shishiga olib kelishi mumkin.
Surunkali buyrak yetishm ovchiligining atamaal bosqichida
uremiya sindromi rivojlanib, u organizmning chuqur zaharlanishi