Shumg’iya begona o’tiga qarshi fitomizani gerbifagini ko’paytirish

Shumg’iya begona o’tiga qarshi fitomizani gerbifagini ko’paytirish

Shumg’iya (ilono't)lar bir yoki ko'p yillik o'tsimon o'simliklar bo'lib, tangasimon bargli, oddiy va shoxdor poyalarga ega Ular mustaqil ravishda fotosintez qilish qobiliyatiga ega emas; o'simlikka ular gaustoriylari (so'rg'ichlari) yordamida yopishib oladi va undan suv va ozuqa moddalami so'radi. Natijada o'simlikda modda almashinuvi buziladi, u kuchsizlanadi, mevasining ta'mi yomonlashadi, hosildorlik 50-70 foizga kamayadi. Butun hayoti davrida tub o'simlik bilan jips aloqada bo'lgani hamda ko'plab urug' tugishi (bir poyada 40 ta gul ho'lib, har bir gulda 25 ming dona jami 1 000 000 ta urug’ bo'ladi) va tuproqda urug'larning 15 yildan keyin ham o'sib chiqish qobiliyatiga ega bo'lishi tufayli shumg’iya bilan kurashish ancha murakkabdir.

Shumg’iya urug'lari tuproqda 1 m2 maydonda 10 milliongacha uchrab, bir yildayoq tez ko'payadi va ikkinchi yil bunday yerga zararlanuvchi ekinlarni ekish ularni norentabel qilib qo'yishi mumkin. Shumg’iya urug'i shamol, sug'orish suvi va hayvonlar yordamida oson tarqaladi. Shumg’iyaga qarshi kurashda kimyoviy dorilar ham, qo'lda terish ham ijobiy natija bermaydi. Bu parazitga qarshi eng samarali biologik kurash usuli fitomiza gerbifag pashshasi Phytomyza orobanchia qo’llashdir.

Voyaga yetgan fitomiza 3-4 mm o'lchamdagi hasharot bo'lib, 6 haftagacha yashaydi.

Fitomiza 3-4 mm o'lchamdagi hasharot bo'lib, 6 haftagacha yashaydi. Fitomiza va uning ozuqa o'simligi ilono't ham laboratoriya sharoitida yaxshi ko'payadi. Masalan issiqxonaning 100 m2 da uch martagacha bodring va uch marta pomidor hosili olinadi. Bir aylantirib ekishda pomidoming 200 tupi va shumg’iyaning 2.000 gulbandidan 40.000 ta fitomiza olish mumkin. Teplitsa harorati 22-27C bo'lishi shumg’iya va fitomiza rivojlanishi uchun juda qulaydir. Ko'paytirishni oktabr oxiri-noyabr boshlarida, fitomiza chuqur diapauzasidan oldin boshlash kerak. Dekabrda yoki kechroq vaqtda lichinkalarning faolligi susayadi. Fitomizani issiqxonada kartoshka, bodring va pomidorda rivojlanayotgan shumg’iyada ko'paytirish mumkin.