Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Kalla-miya topografiyasining sxemasi
Bosh qoplamlarida qattiq miya pardasi o‘rta arteriyasi va uning shoxlari
holatini aniqlash uchun Krenleyn taklif qilgan kalla-miya (kraniotserebral) to-
pografiyasining sxemasidan foydalaniladi (70-rasm). Bu sxemada bosh miyaning

---

101
katta yarim sharlaridagi asosiy egatlarning aks-tasvirini boshning qoplamlarida
aniqlasa bo‘ladi. Ko‘z kosasining pastki qirrasidan yonoq yoyi va tashqi eshituv
yo‘lining yuqori qirg‘og‘i bo‘ylab pastki gorizontal chiziq o‘tkaziladi. Unga paral-
lel ravishda ko‘z kosasining yuqorigi qirrasidan yuqori gorizontal chiziq o‘tkaziladi.
Gorizontal chiziqlarga perpendikular qilib vertikal chiziqlar: oldingisi –
yonoq yoyining o‘rtasidan,
o‘rtadagisi – pastki jag‘
bo‘g‘imidan va orqadagisi
so‘rg‘ichsimon o‘siq asosining
orqa nuqtasidan o‘tkaziladi. Ox-
irgi vertikal chiziq burun asosi-
dan tashqi ensa do‘mbog‘igacha
o‘tkaziladigan sagittal chiziq-
qacha davom ettiriladi.
Miya markaziy egatining
(Roland egati) tutgan o‘rni pe-
shona va tepa bo‘laklari orasida
bo‘lib, orqa vertikal chiziq bilan
sagittal chiziqlarning kesishgan
nuqtasidan oldingi vertikal
chiziq bilan yuqori gorizontal
chiziqlar-ning kesishgan nuqta-
siga o‘tka-zilgan chiziq bilan
aniqlanadi. Markaziy egat o‘rta
va orqa vertikallar orasida joy-
lashgan.
A.meningea media–ning
poyasi oldingi vertikal va pastki gorizontal chiziqlarning kesishgan nuqtasida
aniqlanadi yoki boshqacha qilib aytganda, yonoq ravog‘i o‘rtasining yuqori qir-
rasiga to‘g‘ri keladi. Arteriyaning oldingi shoxini oldingi vertikal bilan yuqori
gorizontalning kesishgan nuqtasida topish mumkin, orqa shoxi esa orqa vertikal
bilan yuqori gorizontalning kesishgan nuqtasida aniqlanadi. Oldingi shoxning
holatini boshqacha aniqlash ham mumkin: yonoq yoyidan 4 sm yuqoridan gori-
zontal chiziq o‘tkaziladi; yonoq suyagining peshona o‘sig‘idan 2,5 sm orqada
vertikal chiziq o‘tkaziladi. Bu chiziqlardan hosil bo‘lgan burchakka a. meningea
media–ning oldingi shoxi to‘g‘ri keladi. Miyaning yon egati (Silviy egati) pesho-
na va tepa bo‘laklarini chakka bo‘lagidan ajratib turadi va uning tasviri markaziy
egatning tasvir chizig‘i va yuqori gorizontal chiziq orasidagi burchak bissektrisasiga
to‘g‘ri keladi. Egat oldingi va orqa vertikal orasida joylashgan bo‘ladi.