Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Qorinparda orti bo‘shlig‘ining nerv manbalari
Simpatik poyaning bel qismi va boshqa nerv chigallari qorinparda orti
bo‘shlig‘ining nerv manbalari qatoriga kiradi. Pars lumbalis trunci sympatici – umurtqa
pog‘onasining har ikkala tomonida, bel muskulining ichkarisida joylashgan.
O‘ng simpatik poya old tomondan pastki kavak vena bilan qisman to‘silgan,
chapdagisi – aortaning yonginasida joylashgan.
Simpatik poyaning bel qismidagi tugunlar soni va shakli juda o‘zgaruvchan,
bunda ikkitadan yettitagacha tugun uchrashi mumkin, lekin ko‘pincha tugunlar
soni 3-4 taga teng.
Qorinparda orti bo‘shlig‘ida qorin, yuqori va pastki ichak tutqich, buyrak,
buyrak usti bezi va qorin aortasi nerv chigallari joylashgan. Bu nerv chigallari-
ning tashkil topishida simpatik poyaning bel qismidan chiquvchi tolalar, ko‘krak
bo‘shlig‘idan tushuvchi katta va kichik ichki a’zo nervlari, adashgan nervdan keluv-
chi parasimpatik tolalar qatnashadi.
Qorinparda orti bo‘shlig‘ining asosiy nerv chigali – qorin (quyosh) chigali
(plexus coeliacus)ning tashkil topishida yuqorida ko‘rsatilgan nerv tolalaridan
tashqari, diafragma nervlari ham tola berib qatnashadi. Qorin chigali aortaning
oldida, qorin arteriyasining atrofida joylashgan. Bu chigalni hosil qiluvchi tugun-
larning soni turlicha bo‘ladi. Ko‘pincha ularning ichida har ikki tomonda joylash-
gan yarimoysimon tugunlar ajralib turadi. Chigalning old tomonida oshqozon osti
bezining tanasi joylashgan. Qorin chigali qorinparda orti bo‘shlig‘ida joylashgan
boshqa hamma vegetativ nerv chigallarining tashkil topishida qatnashadi. Masalan,
qorin chigalidan aortaning oldingi sathi bo‘ylab joylashgan aorta chigali (plexus
aorticus) boshlanadi. Aorta chigalidan uning tarmoqlari bo‘ylab – plexus supraren-
alis, plexus renalis, plexus mesentericus superior, plexus mesentericus inferior, plexus
spermaticus (ovarica) va plexus iliacus communis boshlanadi. Plexus mesentericus
superiordan chiquvchi nerv tolalari a.mesenterica superior ning tarmoqlari, a. pan-
creaticoduodenalis inferior, aa. intestinales, a. iliocolica, a. colica dextra bo‘ylab
oshqozon osti bezi, o‘n ikki barmoq ichak, ingichka ichakka, yo‘g‘on ichakning
o‘ng tomondagi yarmiga yetib boradi va ularni innervatsiya qiladi.

---