Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Pastki kavak vena
Pastki kavak vena (v. cava inferior) IV-V bel umurtqalarining oldida ikkala
umumiy yonbosh venalarining tutashgan joyida hosil bo‘lib, umurtqalar oldingi
yuzalarining o‘ng tomonida joylashadi. Uning old tomonida ingichka ichakning
tutqichi, o‘n ikki barmoq ichakning pastki gorizontal qismi, oshqozon osti bezi-
ning boshchasi, jigarning orqa pastki qismi joylashgan. Venaning o‘ng chekkasi-
da o‘ng simpatik poyaning bel qismi o‘rin olgan. Bundan tashqari, o‘ng tomonda
vena bel muskuliga, o‘ng buyrak, siydik yo‘li va o‘ng buyrak usti beziga tegib
turadi. Chap tomonda aorta, orqasida o‘ng buyrak arteriyasi joylashgan. Belning
pastki yarmida pastki kavak vena aortaga juda yaqin yondoshgan, yuqoriroqda
undan uzoqlashadi va jigarning fossa venae cavae nomli chuqurchasidan o‘tib,
diafragmaning maxsus teshigi orqali ko‘krak bo‘shlig‘iga kiradi.
Pastki kavak venaga kelib quyiladigan juft venalar, aortaning juft tarmoq-
larini deyarli qaytaradi va shu nom bilan ataladi. Aortaning toq tarmoqlariga man-
sub venalar esa o‘zaro qo‘shilib, qopqa venasini tashkil qiladi. Qopqa venasi jigar
orqali o‘tib, jigar venalarini hosil qiladi. 2-4 poyadan iborat jigar venalari, a’zoning
orqa chuqurchasida joylashgan pastki kavak venaga quyiladi.

---

298
Qorinparda orti bo‘shlig‘ining limfa tizimi
Qorinparda orti bo‘shlig‘ining asosiy limfa tugunlari va kollektorlari qorin
aortasi va pastki kavak venaning yon tomonlarida joylashgan. Markazga yo‘naluvchi
kollektorlar o‘zaro qo‘shilib, yuqorida ko‘rsatilgan tomirlarning orqa tomonida o‘ng
va chap bel limfa poyalarini (trunci lymphatici lumbales dexter et sinister) tashkil
qiladi. Bular o‘z navbatida, har xil balandlikda, ko‘pincha II bel umurtqasi bilan XII
ko‘krak umurtqasi oralig‘ida o‘zaro qo‘shilib, ko‘krak limfa yo‘li (ductus
thoracicus)ni hosil qiladi. Bu limfa oqim yo‘lining boshlang‘ich kengaygan qismi
(cisterna chyli), limfa xaltasi deb ataladi. Cisterna chyli katta yoshdagi odamlar-
ning 52 foizida uchraydi va ko‘pincha diafragmaning o‘ng ichki oyoqchasi ustida
joylashadi. Bundan boshlangan ko‘krak limfa yo‘li aortaning orqa yuzasi bo‘ylab,
diafragmaning aorta teshigi orqali ko‘krak bo‘shlig‘iga kiradi.