Щадимги европада илк фалсафий билимлар ривожи, ижтимоий таращщиёт, маданий жараёнлар

Шунингдек, барча малла сочлар спортчилар дегани барча спортчилар малла сочли деган гап эмас. Илмий индуктив хулоса фақат шундай ҳолатда бўлиши мумкинми, борди-ю барча ҳолатлар тугугун бўлса, ўшандагина индукциянинг бу алоҳади тури — тўлиқ индукциядир. Борди-ю команданинг ҳар бир аъзоси малла соч бўлса, унда зарурий ҳолда умумлашганхулоса чиқариб, команданинг барча аъзолари — малла сочлар дейиш мумкин. Бироқ, бунда барча спортчилар малла сочлардир деган хулоса чиқариш ярамайди. Лекин, тўлиқ индукция камдан-кам бўлади, одатда биз тўлиқ бўлмаган маълумотлар асосида хулосалар чиқарамиз. Кўпинча улар ҳато бўлади. Ҳар ҳолда улар доимо ҳақиқатга яқин бўладилар. Арасту илмий билим берувчи тўлиқ бўлмаган индукция назариясини тўлиқ ишлаб чиқа олмади. Бу назария фақат XVII асрда янги даврэмпирик фанига асосан ингилиз файласуфи Френсис Бекон томонидан ишлаб чиқилган. Бу таълимотга бағишланган асарлар «Янги Рганон» деб атади. Арасту мантиқий таълимотини илгари сурар экан, индуктив услубга кўра дедуктив услубга катта эътибор берган. Бу унинг рационалистик таълимоти билан боғлиқ. Бироқ индукциясиз дептуктив хулосалар ва исботлар манбаи ҳисобланган умумий муҳокамаларни илмий тушунтириш мумкин эмас. Арасту илгари сурган тўлиқ бўлмаган индуктив услуб, уни метафизик доирасида қолишига олиб келади. худди шу услуб орқали у жоннинг борлиқ шаклида берилган имкониятини актуалликка ўтиш механизмини тушунтиришга ҳаракат қилади.

Шундай қилиб, Арасту қадимги Юнонистонда биринчи бўлиб формал мантиққа асос солиб, бутун илм-фан маданият ютуқларини кенг маънода умумлаштиришга мувофиқ бўлди.

ПСИХОЛОГИК ҚАРАШЛАРИ. Арастунинг психология тўғрисидаги таълимоти «Жон ҳақида»ни асарида батафсил ифодасини топган. Унинг фикрича Жон бир томондан, тана билан боғлиқ бўлса, иккинчи томондан, худо билан боғлиқ бўлади. шунинг учун руҳиёт бир томондан, табиатнинг қисми бўлса, иккинчи томондан, илоҳиётнинг қисми ҳисобланади. Руҳиёт табиатнинг бир қисми эканлиги унинг «Метафизика» асарида ўз ифодасини топган.