Семинар машғулотларининг технологик лойиҳалари

4. “Muammoli vaziyat” metodi
talabalarni o’rganilayotgan mavzu bo’yicha
muammoli vaziyatlarni tahlil qilish, ularning kelib chiqish sabablari va oqibatlarini 
o’rganish va echimlarini topishga undash orqali ularda muayyan ko’nikma va 
malakalarni shakllantirishga xizmat qiladi. Mashg’ulotlar jarayonida “Muammoli 
vaziyat” metodini qo’llash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 1) mavzu yuzasidan 
muammoli vaziyatlarni shakllantirish; 2) muammoli vaziyat mazmuni bilan 

---

25 
talabalarni tanishtirish; 3) talabalarni kichik guruh yoki juftliklarga ajratish; 4) 
guruh yoki juftliklarning muammoli vaziyat echimini topish bo’yicha amaliy 
faoliyatni tashkil etishlari; 5) guruh yoki juftliklar tomonidan muammoli vaziyat 
yuzasidan o’z echimlarini bayon qilishlari; 6) guruhlar yoki juftliklarning echim 
borasidagi fikrlarini umumlashtirish; 7) guruhlar yoki juftliklar tomonidan taqdim 
etilgan echimlarning maqbullik darajasini o’rganish (ommaviy muhokama qilish 
yoki ekspertlar muhokamasidan o’tkazish); 8) eng to’g’ri, maqbul echimni 
aniqlash. 
2-mavzu: Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va ijtimoiylashuvi
Mashg’ulot uchun materiallar 
I. Talabalar uchun topshiriq: 
Mavzuga doir savollarga javob qaytaring. Talabalarga quyidagi savollar 
beriladi: 
1. “Individ” tushunchasi qanday ma’noni anglatadi? 
2. Shaxs kim? 
3. “Shaxsning rivojlanishi” deganda nima tushuniladi?
4. “Individuallik” deganda nimani tushunasiz? 
5. “Shaxsga xos individual xususiyatlar” tushunchasi nimani ifodalaydi?
6. Shaxs tarbiyasiga qanday omillar ta’sir ko’rsatadi? 
7. Shaxsning rivojlanishida faoliyat qanday o’rin tutadi? 
8. Shaxsning rivojlanishi uchun qanday yosh davrlari xos?
II. Talabalar uchun topshiriq: 
Mavzuga doir masalalar yuzasidan debat tashkil eting.
Bu o’rinda debat uyushtirish uchun quyidagi masalalar taklif qilinadi: 
Muhokama uchun 1-masala: 
1. 1) o’quvchining qanday shaxs bo’lib voyaga etishida biologik omillar 
yuqori o’rin tutadi; 
2) o’quvchining qanday shaxs bo’lib voyaga etishida ijtimoiy omillar va 
tarbiya muhim ahamiyatga ega. 
Muhokama uchun 2-masala: 

---

26 
1) o’quvchiga xos axloqiy sifatlar biologik xususiyatlarga ko’ra umr bo’yi 
o’zgarmaydi; 
2) o’quvchiga xos axloqiy sifatlar ijtimoiy omillar va tarbiya ta’sirida doimiy 
ravishda o’zgarib boradi. 
Muhokama uchun 3-masala: 
1) biologik xususiyatlarga ko’ra sog’lom muhitda tarbiyalanayotgan bolada 
ham ajdodlariga xos bo’lgan qusurlar albatta namoyon bo’ladi; 
2) ijtimoiy omillar va tarbiya ta’sirida ashaddiy jinoyatchi bo’lgan shaxsning 
farzandlari ma’naviyatli shaxslar bo’lib voyaga etishlari mumkin.