Për Call islame dhe për t'iu përgjigjur misionarëve, kështu Sheikh vendosi të largohet nga të gjitha bizneset e tjera

e një njeriu.
Adam Clarke vërejtur në hyrjen e tij në librin e Ezra:
Tërë Deklarata, dhe sidomos fjalia e fundit.

tregon se ky ajet është shkruar shumë kohë pas vdekjes së

ky mbreti dhe sigurisht nuk është shkruar me anë të Moisiut.
Shtim Nr 8
Libri i Numrave përmban:
Dhe Zoti dëgjoi zërin e Izraelit dhe ia shtiu në

up Kananejve; dhe ai i shkatërroi plotësisht ata dhe tyre

qytete dhe ai e quajti këtë vend Hormah.
Adam Clarke përsëri vërejtur në faqen 697 të vëllimit të tij të parë:
Unë e di shumë mirë se ky ajet ishte futur pas

vdekja e Jozueut, sepse të gjithë Kananejtë nuk ishin

shkatërruar në kohën e Moisiut, ata u vranë pas tij
Shtim Nr 9
Ne gjejmë në Librin e Eksodit:
Dhe bijtë e Izraelit hëngrën manën "" dyzet vjet

deri sa arritën në një vend të banuar; ata hëngrën manën deri

arritën në kufijtë e vendit të Canaan.l
Ky ajet gjithashtu nuk mund të jetë fjala e Perëndisë, sepse Perëndia nuk e bëri

ndërpresin "mana" në jetën e Moisiut, dhe ata nuk

arrij

në vendin e Kanaanit në atë periudhë. Adam Clarke tha në faqen 399 e parë

Vëllimi i komentin e tij:
Nga ky ajet njerëz kanë llogaritur se Librin e

Exodus u shkrua pas ndërprerjes së Mana nga

Izraelitët, por është e mundur që këto fjalë mund të ketë
Ne mund të lejohet që të pohojnë se njerëzit kanë të drejtë të mendojnë

dhe hamendje të pambështetur i autorit nuk është e pranueshme.

Fakti është se të gjitha pesë librat atribuohen Moisiut (Tevratit) janë

Nuk tijat

wntings siç e kemi dëshmuar në pjesën e parë të këtij libri me irre-

Argumentet futable.

Shtim Nr 10: Libri i Luftrave të Zotit
Kapitulli Numbers 21 vargu 14 thotë:
j Prandaj ajo është e thënë në Librin e Luftrave të Zotit,

a bëri në Detin e Kuq, kështu që ai do të bëjë në rrjedha

Amon.l
Nuk është e mundur që ky ajet të jetë fjala e Moisiut dhe, në

the

Përkundrazi, kjo tregon se libri i Numrave nuk është shkruar nga

Moisiu në të gjitha, sepse autori ka referuar në Librin e Luftrave

i

Zoti. Askush nuk e di asgjë në lidhje me autorin e këtij libri, tijat

emrin ose vendndodhjen e tij deri në këtë ditë, dhe ky libër është diçka

si një përrallë, dëgjuar nga shumë njerëz, por shihet nga askush. Në

prezantimin

tion të Zanafillës, Adam Clarke vendosi që ky ajet ishte vonë

zonte

tion, atëherë ai shtoi:

Kjo është më e mundshme se "libri i luftërave të Zotit"

së pari ka ekzistuar në një diferencë, atëherë ajo erdhi për t'u përfshirë në

teksti.
Kjo është përsëri një pranim i qartë i faktit se këta libra të shenjtë

ishin të aftë për të qenë shtrembëruar nga njerëzit.

Shtim Nr 11
Genesis përmban emrin e qytetit Hebron në tre paces.2

Ky emër iu dha atij nga bijtë e Izraelit, pas fitores së

Palestinë. Dikur u quajt Kirjath-Arba, 3 e cila është e njohur

nga

Joshua 14:15. Prandaj autori i këtyre vargjeve duhet të ketë qenë

dikush që jetojnë në periudhën e pas kësaj fitore dhe ndryshimin e

i saj

emrin në Hebron.

Në mënyrë të ngjashme libri i Zanafillës 14:14 përmban fjalën Dan cilat

është emri i një qyteti i cili erdhi në ekzistencë në periudhën e

Judges. Pastaj bijtë e Izraelit, pas vdekjes së Jozueut, pushtoi

Qyteti i

Laish, dhe vranë qytetarët dhe dogji tërë qytetin. Në saj

vend

ata rindërtuar një qytet të ri të cilën e quajtën Dan. Kjo mund të jetë ascer-
dueshme nga Gjyqtarëve kapitulli 18. Ky ajet, pra nuk mund të jetë

Fjala e Moisiut. Shtëpi ka thënë në komentimin e tij:

Është e mundur që Moisiu mund të ketë shkruar Raba dhe

Laish dhe disa copier vonë ndryshuan emrat në Hebron dhe

Dan.
Është përsëri të theksohet se si dijetarë të mëdhenj e gjejnë veten

Ndihmë-

lessly kërkuar mbështetje nga konjukturave jo të shëndosha.
Shtim Nr 12
Libri i Zanafillës thotë në kapitullin 13 vargu 7:
Kananejtë dhe Perezejtë banonin në Tokën.
Kapitulli 12 vargu 6 të njëjtin libër përmban këto fjalë:
Dhe Kananejtë ishte atëherë në tokë.
Asnjëra nga këto fjali mund të jetë fjala e Moisiut, siç ka qenë

pranuar nga komentatorët krishterë. Komentimi i Henry

dhe Scott ka komentin e mëposhtëm:
Është e qartë se asnjë nga këto fjali mund të jenë fjalët

e Moisiut. Këto dhe të tjera dënime të ngjashme janë shtuar

vonë për të bërë një lidhje dhe mund të janë shtuar nga Ezra ose

dikush tjetër e frymëzimit në librat e shenjtë.

Ky është një pranim i qartë i faktit se librat e shenjta kon-

pasazhe Tain të cilat janë shtuar në ato më vonë nga banorë që i panjohur

shembull. Mendimi i tij se Ezra mund të ketë shtuar se fton asnjë koment si

jo

ARGUMENTI është paraqitur për të mbështetur këtë supozim.

Shtim nr 13: Të pari Pesë Vargjet e Përtërirë
Nën komentet e tij në kapitullin 1 të Përtërirë, Adam Clarke

vërejtur në faqen 749 të vëllimit 1 të librit të tij:

Pesë vargjet e para të këtij kapitulli formojnë një hyrje

me pjesën tjetër të librit dhe nuk mund të konsiderohet si fjala e

Moisiu. Shumica e ndoshta ata ishin shtuar nga Ezra ose me anë të Jozueut.
Ky pranim tregon se këto pesë ajete janë një shtesë më vonë.

Përsëri guess tij në lidhje me autorët e tyre është e papranueshme

pa

Argument.

Shtim nr 14: Kapitulli 34 i Përtërirë
Adam Clarke tha se në vëllimin e parë të Komentimin e tij:
Fjalët e Moisiut të përfundojë me kapitullin e mëparshëm dhe të

ky kapitull nuk është fjalët e tij. Kjo nuk është e mundur për të Moisiut, që të

kanë shkruar atë ... Personi që solli librin e ardhshëm duhet të

kanë marrë këtë kapitull nga Frymën e Shenjtë. Unë jam

cerlain se ky kapitull fillimisht ishte kapitulli i parë i

Libri i Jozueut. "

Shënimi margjinale të cilat kanë ekzistuar në këtë vend shkruar nga

disa dijetar hebre ka thënë:

Shumica e bashkëpronarëve nmentators thonë se libri i Deutero-

nomy përfundon në lutjen e Moisiut, për dymbëdhjetë fiset,

që është, në fjalinë. "Je i lumtur ti o Izrael i cili është

barabar me ty, o popuj të shpëtohet nga Zoti. "Ky kapitull

ishte shkruar nga shtatëdhjetë pleqtë shumë kohë pas vdekjes së

Moisiu, dhe ky kapitull është kapitulli i parë i librit

e Jozueut, e cila është vënë më vonë këtu.
Dy dijetarët hebrenj dhe të krishterë kanë pranuar se ky kapitull

nuk mund të jetë fjala e Moisiut. Sa për pretendimin e tyre se ishte shkruar:

nga

shtatëdhjetë pleqtë dhe se ky kapitull është kapitulli i parë i

Libër
e Jozueut, kjo është sërish vetëm një guess nuk mbështetet nga asnjë

Argument.

Henry dhe Scott tha:
Fjalët e Moisiut përfundoi me kapitullin e mëparshëm.

Ky kapitull është një shtesë e mëvonshme ose nga Ezra, Joshua ose

tjetër profet pasuese që nuk dihet definitivisht.

Ndoshta vargjet e fundit janë përfshirë pas lëshimit të

Bijtë e Izraelit nga robëria e Babilonisë.
Pikëpamje të ngjashme u shprehën nga D "Oyly dhe Richard Mant në

komenti i tyre. Ata mendojnë se kjo është e përfshirë me anë të Jozueut në disa

Periudha e vonë. Duhet të theksohet këtu se vargjet paraqitur

më lart si

shembuj të shtesave të mëvonshme janë bazuar në supozimin që ne

kam

pranuar judeo-krishterë pretendojnë se pesë librat e

Pentateuku janë librat e Moisiut, përndryshe këto vargje do të

vetëm

shkoni për të provuar se këto libra kanë qenë atribuohet në mënyrë të gabuar për të Moisiut

e cila është ajo që dijetarët e Islamit besojnë dhe pretendojnë. Ne kemi

tashmë ka treguar se disa dijetarë të judeo-krishterë

botës kanë rënë dakord me kërkesën tonë. Sa i përket konjukturave të tyre si

për

autori i këtyre vargjeve, ato janë të papranueshme, derisa ata mbështesin

ato

me dëshmi autoritare të cilat drejtpërdrejt na çojnë tek Profeti

që

përfshirë këto vargje, dhe për të bërë që ka qenë e pamundur për

tyre.
Shtim Nr 15: Vargjet e parëndësishme në Ligji i Përtërirë
Adam Clarke riprodhuar një ekspozitë të gjatë Kennicott në

1 Vëllimi i parë i librit të tij duke komentuar në kapitullin 10 të

- Deuteronomy që përmblidhet në fjalët:
Versioni Samaritan është e saktë, ndërsa në ver- hebraike

Sion është e gabuar. Katër vargje, që është 6-9, janë jashtëzakonisht të

E parëndësishme në kontekstin dhe përjashtimi i tyre nga teksti

prodhon një tekst të lidhur. Këto katër vargje janë shkruar

këtu gabimisht nga copier. Ata, në fakt, i përkasin të dytë

kapitull i Përtërirë.

Shtim Nr 16
Libri i Përtërirë përmban në vijim:
Një kopil nuk do të hyjë në asamblenë e
Zot, deri në brezin e tij të dhjetë nuk do të hyjë ai në
asambleja e Lord.l
Është mjaft e qartë se sa më sipër nuk mund të jetë një urdhër nga Perëndia

ose me shkrim me anë të Moisiut, për shkak se në këtë rast as David as ndonjë i

e tij

Paraardhësit e deri në Peretsit do të jetë në gjendje të hyjë në asamblenë e

Zot, sepse Peretsi ishte një bastard siç e dimë nga Zanafilla, kapitulli

38 dhe David ndodh që të jetë në brezin e tij të dhjetë, siç dihet nga

kapitulli i parë i Mateut. Prandaj Horsley vendosi që

fjalë

"Për brezin e tij të dhjetë nuk do që ai të hyjë në asamblenë

të

lord "janë një shtesë e fundit.

Shtim Nr 17
Hartuesit e Henry dhe Scott komentin e vet tha se sipas tyre

komente mbi kapitullin Joshua 4: 9:

Kjo sentence2 dhe dënime të tjera të ngjashme të cilat janë para-

dërguar në shumicën e librave të Dhjatës së Vjetër ka shumë të ngjarë

janë shtesa të mëvonshme.
Në mënyrë të ngjashme ka shumë vende ku komentues kanë

pranoi haptazi praninë e shtesa në këto libra. Për

shembull, libri i Jozueut përmban fjali të tilla në 5: 9,

8: 28-29,

10:27, 13: 13-14, 14:15 dhe 16: 10.3 Për më tepër ky libër ka tetë
raste të tjera "e fraza të cilat janë provuar se janë shtuar

më vonë

në tekstin origjinal. Në qoftë se ne ishim për të numëruar të gjitha rasteve të tilla në

I vjetër

Dhjata e kjo do të kërkonte një vëllim të veçantë.
Shtim Nr 18: Libri i të Drejtit
Libri i Jozueut ka:
Dhe dielli u ndal dhe hëna qëndroi në vend deri në

njerëz kishin rregulluar veten kundër armiqve të tyre. A nuk është

është shkruar kjo në librin e të Drejtit? 2
Ky ajet nuk mund, në çdo rast, të jetë fjala e Jozueut, sepse kjo

Deklarata është cituar nga libri përmendur në këtë ajet, dhe deri

në

kjo ditë autori i saj nuk është i njohur. Ne jemi, megjithatë, i informuar nga II

Sam. 01:18 se ai ishte ose një bashkëkohës i Profetit Davidit ose

pas tij. Hartuesit e Henry dhe Scott vet kryesore- komenteve

dëmtohet se Libri i Jozueut u shkrua para vitit shtatë

i

Vazhdimësisë vet David fronit dhe sipas librave të

Protestant

Dijetarët Profeti David u bom 358

vjet pas vdekjes së Jozueut.
Shtim Nr 19
Libri i Jozueut, duke e përshkruar trashëgiminë e bijve të

Gadi, thotë në kapitullin 13:25:

Vendit të bijve të Amonit deri në Aroer, që është

përballë Rabahut.

Ky ajet është i gabuar dhe i shtrembëruar për shkak se Moisiu nuk mund të ketë

dhënë ndonjë vendi të bijve të Amonit për fëmijët e

Gad, pasi që ai kishte qenë i ndaluar nga Perëndia që ta bëjë këtë, siç është

i dukshëm

nga Ligji i Përtërirë kapitulli 2.1 komentatorin Horsley desh të pranoj

se versioni Hebraisht duhet të jetë ndryshuar këtu.

Shtim Nr 20
Ne gjejmë fjalinë e mëposhtme në të Jozueut, kapitulli 19 vargu 34:
Dhe në Juda të Jordanit nga ana e lindjes.
Kjo është gjithashtu e gabuar, sepse vendi i Judës ishte në një distancë

drejt jugut. Prandaj Adam Clarke tha se ndryshimin

i bërë

në tekst është e qartë.

Shtim Nr 21
Hartuesit e Henry dhe Scott komentin e vet nën kompleks të tyre

sim në kapitullin e fundit të librit të Jozueut vërejtur:

Pesë vargjet e fundit sigurisht nuk janë fjalë e Jozueut.

Përkundrazi, ata janë shtuar nga Phineas ose Samueli. Ajo ishte

e zakonshme në mesin e shkrimtarëve të hershme për të bërë insertions të tilla.
Kjo është përsëri një pranim i qartë i ndryshimit në tekstin origjinal.

Mendimi i tyre se Phineas ose Samuel përfshirë ato në tekst nuk është

e pranueshme siç është i pambështetur nga argumenti. Sa për vërejtjet e tyre

se

të krishterët e lashtë ndryshoi zakonisht tekstin, mund të jetë i

i lejuar

për të thënë se kjo ishte praktika e hebrenjve që të privuar këto

Librat e

origjinalitet tyre. Manipulimi i tekstit nuk është konsideruar si një

serioz

faji nga ana e tyre. Praktika e tyre të përbashkët për të luajtur me tekstin

rezultoi

në deformime të rënda të cilat më pas u transferuan në tjetrin

përkthimit

tions.
Shtim Nr 22

Komentatori Horsley thotë në faqen 283 të vëllimit të parë të

komentimin e tij:

Vargjet 10 deri në 15 të kapitullit 11 të Librit të gjyqtarëve janë

Futjet më të vonë.

Kjo mund të jetë për shkak se ngjarja e përshkruar në to është e ndryshme

nga Joshua 15: 13-19. Përveç kësaj, kjo ngjarje i takon jetës

i

Joshua ndërsa në Librin e Gjyqtarëve është përshkruar si një ngjarje

happen-

ing pas vdekjes së tij.

Shtim nr 23: Levit ose Biri i Judës
Libri i Gjyqtarëve ", duke i dhënë përshkrimin e një njeriu të caktuar të

familja e Judës, përdor këtë frazë ", i cili ishte Levit." Kjo duhet të jetë

një gabim si komentator Horsley tha:
Kjo është e gabuar, sepse, nga bijtë e Judës, askush nuk

mund të jetë një Levit.

Houbigant përjashtuar këtë varg nga teksti, duke qenë i bindur se

kjo ishte një shtesë më vonë.

Shtim Nr 24
Ne lexojmë në I Samuel deklaratë në vijim:
Dhe Zoti i goditi njerëzit e Beth-SHE-rrjetë, sepse ata

kishin shikuar brenda arkës së Zotit, edhe ai i ra nga banorë që

shembull pesëdhjetë mijë e shtatëdhjetë men.2
Kjo deklaratë është e gabuar siç është vërejtur nga Adam Clarke në

Vëllimi i dytë i komentimit të tij. Pas një shqyrtimi analitik ai

ka thënë:
Duket më shumë gjasa se një ndryshim është bërë për

Version Hebraisht. Ose disa fjalë janë lënë jashtë ose

unknowingly, ose ndryshe, fjalët "pesëdhjetë mijë" ishin

shtuar, sepse një qytet i vogël i tillë nuk do të mund të ketë

kishte një popullsi prej pesëdhjetëmijë apo më shumë. Përveç të cilat

ata do të kishin qenë fermerë, i zënë në fushat e tyre. Edhe më

pabesueshme është pretendimi se pesëdhjetë mijë njerëz mund, në

të njëjtën kohë, të shohim në kutinë e vogël e cila është mbajtur në një gur

në fushën e vet Joshua.
Ai më tej shtoi:
Versioni latin përmban fjalët: shtatëqind gen-

Minerale dhe 50.070 burra; ndërsa sirian

version thotë se 5070 burra. Historianët

japin vetëm shtatëdhjetë burra. George Salmon dhe rabinët e tjerë japin

një numër të ndryshëm. Këto dallime, dhe mbi exaggerat-

Numri ed na bën të besojmë se teksti duhet të ketë qenë dis-

torted këtu, ose duke shtuar disa fjalë, ose duke hequr tjerët

këndvështrimi.

Henry dhe Scott komenti vete përmban:
Numri i njerëzve të vrarë, në versionin hebraike, është

shkruar me kokë poshtë. Megjithatë, edhe në qoftë se ne e shoh këtë, ajo është e

pabesueshme që një numër kaq i madh i njerëzve duhet të angazhohen

ky mëkat dhe të vrarë në një qytet kaq të vogël. E vërteta e kësaj

Ngjarja është e dyshimtë. Josephus ka shkruar se numri i

Burrat u vranë ishte vetëm shtatëdhjetë.

Të gjitha këto komentatorë janë të qarta për të pranuar se ka

shtrembërim në këtë vend.

Shtim Nr 25
Nën komentet e tij në I Samuelit 17:18, Adam Clarke tregon
Nga ky ajet në vargun 31 të këtij kapitulli, vargu 41, gjithë

vargjet nga 54 deri në fund të kapitulli dhe pesë parë

vargjet e kapitullit 18, dhe ajete 9,10, 11, 17,18,19 nuk janë

paraqesin në versionin latin, ndërsa ata janë të pranishëm në

Kopje Aleksandri i këtij libri. Në fund të komentit të tij
në këtë kapitull Kennicott vendosur që ajetet e mësipërme janë

jo pjesë e versionit origjinal.

Në një diskutim të gjatë ai prezantohet se ky ajet "ishte nje zonte vonë

tion. Ne riprodhuar një pjesë të diskutimit të tij:

Në përgjigje të pyetjes suaj se kur kjo shtesë është

bërë, unë do të thoja, se ajo ishte në kohën e Jozefit.

Hebrenjtë, me qëllim të rafinimit librat hHoly, shtoi

Lutjet fiktive, këngët dhe deklaratat freskëta në origjinal

teksti. Nuk janë Futjet më të panumërta në librin e Esterit,

Futjet lidhje me verë, gratë dhe të vërtetë, në Librat

i Ezdras dhe Nehemias, i njohur tashmë si libri i parë i

Ezra, këngët e tre fëmijëve të shtuar në Librin e

Daniel, dhe shumë shtesa tjera në librin e Josephus janë

të gjithë shembujt e dukshme të kësaj. Është e mundur që më lart

vargje fillimisht ka ekzistuar në margjina, dhe ishin më vonë

të përfshira në tekst.

Komentatori Horsley thotë në faqen 330 të vëllimit të parë të

komentimin e tij:

Kennicott di se njëzet vargjet e kapitullit 17 të

Samuel, janë tepër vonë dhe duhet të përjashtohen nga

tekst, që është, ajetet 12 deri 31. Ai shpreson se në versionet e mëvonshme

ata nuk do të përfshihen në tekst.

Ne nuk e kuptojmë se vërtetësia e këtyre librave mund të jetë

besuar, kur nuk janë të gjitha këto pranimet e Kennicott dhe të tjerët

i

njerëzit rritjen e bukurinë e tekstit duke shtuar materiale të

orig-

Teksti inal arbitrare si ata i pëlqente. Këto Futjet më pas

u bë pjesë e të gjitha përkthimeve nëpërmjet injorancës apo

careless-

kep e fotokopjues. Kjo tregon se protestantët pretendojnë në mënyrë të gabuar

se

Judenjtë nuk ka bërë ndonjë ndryshim në libra, që ata ishin God-

frika e njerëzve dhe konsiderohet si Dhiata e Vjetër që të jetë Fjala e

Zot.
Shtim Nr 26

Ungjilli i Mateut 14: 3 përmban deklaratën e mëposhtme:
Herodi, në fakt, e kishte arrestuar Gjonin, e lidhi, dhe e vuri

atë në burg për shkak të Herodiadës "hir, vëllait të bashkëshortes së tij Philip vet.

Ungjilli i Markut flet për këtë ngjarje me këto fjalë:
Në fakt Herodi vet kishte dhënë urdhër dhe i kapi Gjoni

dhe e lidhi në burg për shkak të Herodiadës "hir të vëllait të tij

Philip vetë gruan, sepse e kishte marrë për grua.
Ungjilli i Luke conLains:
Por Herodi, tetrarku, mbasi u qortua prej tij për

Herodiada, gruaja e tij vëllai Filipi vet, dhe për të gjitha mbrapshtitë që

Herodi kishte bërë, shtoi por kjo mbi të gjitha, domethënë e futi Gjonin

në prison.2

Emri Philip është padyshim e gabuar në të gjitha mësipërme tri versionet.

Të dhënat historike nuk pajtohen që në emër të Herodiadës "bashkëshorti

band ishte Philip. Në të kundërtën, Josephus pohuar se emri i tij

ishte

edhe Herodi. Që Philip është padyshim e gabuar, Home pranoi në faqen

632 të vëllimit të parë të komenteve të tij:

Shumica e ndoshta fjala "Philip" ishte gabimisht wAtten nga

copier në tekst. Prandaj duhet të përjashtohen nga

teksti. GAesbach e ka hequr në përputhje me atë.
Në të kundërtën, ne mendojmë se ky është një nga gabimet e

ungjilltarë fotokopjues nuk janë përgjegjës për këtë, pasi nuk ka asnjë

argument

ment për të mbështetur këtë supozim. Kjo është e pabesueshme për të besuar se

the

fotokopjues duhet të bëjë pikërisht të njëjtin gabim në të gjitha tre

Ungjijtë

për të njëjtën ngjarje. Ky shembull i vetëm i kësaj në të vërtetë.

bën tre shembuj si ajo duket në të tre Ungjijtë e përmendur
më lart.
Shtim Nr 27: Fjalë shtuar Lukës
Ungjilli i Lukës përmban fjalët e mëposhtme:
Dhe Zoti tha: Me se atëherë do të krahasoj, pra, njerëzit e

e këtij brezi dhe për atë që ata janë të pëlqen ".

Në këtë ajet fjalët: "Dhe Zoti tha," janë shtuar më vonë.

Komentatori Adam Clarke thënë rreth tyre:

Këto fjalë nuk ishin pjesë e tekstit vet Luka. Dijetarët

kanë hedhur poshtë. Bengel dhe Griesbach përjashtuar këto

fjalë nga teksti.
Këto fjalë janë hequr nga anglisht moderne përkthimit

tions ndërsa versioni King James ende i përmban ato. Ajo është e

surpAsing

se ata janë ende të përfshira në përkthime protestante. Fjalë

që

kanë qenë provuar të jetë një shtesë e më vonë nuk kemi asnjë arsye për të qëndruar në

një

teksti i cili është menduar të përmbajë fjalën e Perëndisë.

Shtim Nr 28
Ne gjejmë wAtten në Mateu:
Atëherë u përmbush ajo që ishte thënë nga Jeremia,

profet, duke thënë se. "Dhe ata i morën të tridhjetë monedhat prej argjendi,

Prace i atij që ishte vlerësuar ".
Fjala "Jeremia" në këtë ajet është një nga gabimet njohur

merr e Mateut, për shkak se kjo deklaratë mund të gjurmohen as për

Jeremiah as ndonjë libër tjetër të Dhiatës së Vjetër. Megjithatë, një letrat e

urtë paksa të ngjashme me të është gjetur në librin e Zakarias 11:13

por

ekziston një dallim i qartë në mes të dy që e bën atë

të rëndë të

kult të marr me mend se Mateu ishte cituar atë nga atje. Përveç kësaj,

the
Teksti i Librit të Zakarias ka asnjë lidhje me ngjarjen

përshkruar nga Mateu. Dijetarët e krishterë kanë mendime të ndryshme mbi

këtë çështje. Në faqen 26 të librit të tij të Gabimet shtypura në vitin 1841, Ward

ka thënë:

Z. Jewel shkruan në librin e tij se Mark gabimisht ka shkruajtur

Abiathari në vend të Ahimelekut, në mënyrë të ngjashme Mathew mistaken-

ly shkroi Jeremia në vend të Zakarias.
Horne vërejtur në faqet 385 dhe 386 të vëllimit të dytë të tij

komenti shtypura në 1822:

ka thënë:
Ky citat është e dyshimtë, sepse Librin e Jeremisë

nuk përmban atë pse ajo gjendet në Librin e

Zechariah 11:13 edhe nëse fjalët e Mateut janë të ndryshme

nga ajo. Disa dijetarë mendojnë se ky është një gabim i Mateut vet

version dhe copier shkroi Jeremia në vend të Zakaria;

ose ajo mund të jetë një shtesë e më vonë.

Pasi të kesh mendime të kuotuara mbështesin pretendimin e tij të kësaj, ai
Më shumë gjasa Teksti vet Mateu ishte fillimisht pa emra

si më poshtë: "Atëherë u përmbush ajo që ishte thënë." Kjo

mbështetet nga fakti se Mateu ka zakon të omit-

ting emrat e pejgamberëve, kur ai flet për to.

Dhe në faqen 625 të vëllimit të parë ai tha:
Evangjelist nuk ka shkruar emrin e Profetit në

origjinale, disa copier përfshirë atë më vonë.

Dy pasazhe e mësipërme dëshmojmë se ai besonte se

Fjala "Jeremiah" është shtuar më vonë. Komentimi i D "Oyly dhe

Richard Mant përmban komentet vijuese në lidhje me këtë

ajeti:
Fjalët e cituara këtu nuk janë të pranishme në Librin e

Jeremiah. Ata janë gjetur në Zakarias 11:13. Kjo mund të jetë e
sepse disa copier në të kaluarën, mund të ketë shkruar Jeremiah