Pedagogika universiteti fizika-matematika fakulteti

II BOB. MUNTAZAM KO’PBURCHAKLAR MAVZUSINI AXBOROT KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA LOYIHALASHTIRISH

Geometriya – geometrik shakllarning (figuralarning) xossalari haqidagi fandir.
“Geometriya” so’zi grekcha so’z bo’lib, o’zbekcha “yerni o’lchash” degan ma’noni bildiradi. Geometriya amalda keng qo’llaniladi. Bu fanni ishchi ham, injener (muhandis) ham, arxitektor ham, rassom ham bilishi kerak. Bir so’z bilan aytganda, geometriyani hamma bilishi kerak. Maktabda o’rganiladigan geometriya matematikadan “Negizlar” degan ajoyib asar yaratgan qadimgi grek olimi Yevklid nomi bilan Yevklid geometriyasi deb ataladi. Uzoq vaqtlar davomida geometriya shu kitob bo’yicha o’qitilgan.
Geometriya ikki bo’limdan iborat bo’lib, planimetriya va stereometriya bo’limlaridir.
Planimetriya – bu geometriyaning bir bo’limi bo’lib, unda tekislikdagi shakllar o’rganiladi. Biz ko’pburchaklar mavzusini geometriyaning “Planimetriya” bo’limida o’rganamiz. Nuqta va to’g’ri chiziq tekislikdagi asosiy geometrik shakllar hisoblanadi. Stereometriyada, planimetriyadagi singari, geometrik shakllar va jismlarning xossalari o’rganiladi. Fazoda asosiy geometrik figuralar nuqta, to’g’ri chiziq va tekislikdir.
Biz planimetriya bo’limida

• 
  Kesma va burchak;
  
• 
  Uchburchaklar;
  
• 
  Uchburchakning perimetri va o’rta chizig’i;
  
• 
  Uchburchak burchaklari va tomonlari;
  
• 
  Kosinuslar va sinuslar teoremasi;
  
• 
  Uchburchak balandligi, medianasi va bissektrisasining ba’zi xossalari;
  
• 
  Uchburchakning yuzi;
  
• 
  Uchburchaklarning o’xshashligi;
  
• 
  Tekislikda koordinatalar sistemasi;
  
• 
  To’rtburchaklar;
  
• 
  Kvadrat va to’g’ri to’rtburchak;
  
• 
  Romb va parallelogramm;
  
• 
  Ko’pburchaklar;
  
• 
  Aylana va doira;
  
• 
  Uchburchak va aylana;
  
• 
  To’rtburchak va aylana;
  
• 
  Ko’pburchak va aylana;
  
• 
  Vektorlar mavzularini o’rganamiz.
  

Stereometriya bo’limida esa biz quyidagi mavzularga to’xtalib o’tamiz:

• 
  Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklar;
  
• 
  Fazoda koordinatalar sistemasi;
  
• 
  Fazoda vektorlar;
  
• 
  Tekislik va to’g’ri chiziq tenglamalari;
  
• 
  Ko’pyoqlar;
  
• 
  Prizma;
  
• 
  Parallelepiped;
  
• 
  Piramida;
  
• 
  Aylanish jismlari;
  
• 
  Silindr;
  
• 
  Konus;
  
• 
  Shar va sfera;
  
• 
  Jismlarning kombinatsiyalari;
  
• 
  Prizma va shar;
  
• 
  Piramida va shar;
  
• 
  Silindr va shar;
  
• 
  Konus va shar;
  
• 
  Aralash bo’lim.
  

Bundan ko’rinib turibdiki, planimetriyada asosan ko’pburchaklar, stereometriyada esa ko’pyoqlar o’rganiladi. Ushbu kurs ishim mavzusi – “Muntazam ko’pburchaklar – mavzusini AKTlariga asosan loyihalashtirish”, shunday ekan kurs ishi davomida geometriyaning planimetriya bo’limi bilangina cheklanamiz.

Men kurs ishim mavzusidan va ayni vaqtdagi vaziyatdan kelib chiqqan holda kurs ishimni masofaviy, ya’ni noan’anaviy ta’lim asosida tashkil qilish fikriga to’xtaldim. “Muntazam ko’pburchaklar” mavzusini turli sinf doirasida turli xil tushuntiriladi, murakkablik darajasidan, o’quvchining qabul qilishidan kelib chiqqan holda, albatta. Quyida keltirib o’tadigan ma’lumotlarimni Zoomda demonstratsiyani yoqqan holatda o’quvchilarga yetkazib berishni o’z oldimga maqsad qilib qo’ydim. Ushbu kurs ishimdan maqsad ham shu aslida, ya’ni eng to’g’ri yo’lni tanlab AKT(axborot kommunikatsiya texnologiyalari)dan foydalangan holda darsni tushunarli tarzda o’quvchilarga yetkazib bera olish. Bu esa har bir o’quvchining mavzu yuzasidan tushunganlik darajasini aniqlashga, har bir o’quvchi bilan individual tarzda yondashishga sharoit yaratib beradi. Bu yerda men yetkazib beradiganlarim asosan tushunchalar, ta’riflar, formulalar va isbotlar. Masala va misollarga to’xtalishni joiz deb bilmadim. Negaki, mavzuyim loyihalashdan iborat. Nazdimda, eng maqbul yechim shu deb topdim. Endigi to’xtaladigan ma’lumotlarimni bosqichma-bosqich tushuntirishga harakat qilganman va bu ma’lumotlar 5-sinfdan tortib 9-sinfga qadar bo’lgan o’quvchilar uchun mo’ljallangan.