O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Ikramov, G. N. Davranova, A. A. Ikramova

 
Qiyosiy pedagogikaning mustaqil fan sifatida ajralib chiqishi (XX asrning 
birinchi yarmi) 
Mazkur davrda qiyosiy pedagogika tadqiqotlari chuqur va maqsadli xarakterga 
ega bo‘ldi, qiyosiy pedagogikaning xususiy tadqiqot metodlari paydo bo‘ldi, ta’lim 
tahlili o‘rganilayotgan davlatlarning madaniy-tarixiy va ijtimoiy-iqtisodiy hayoti 
sharoitini hisobga olgan holda olib borildi, qiyosiy pedagogikaning prognostik 
(bashoratga doir) vazifalari rivojlandi, ilmiy-tadqiqot tashkilotlari faolligi va chet el 
tajribasini o‘rganuvchi olimlar~tadqiqotchilarning ish sur’ati ortdi. 1920-1930-
yillarda qiyosiy pedagogika sohasiga oid qator ilmiy ishlar nashr qilindi. Masalan, 
I.Kendl “Qiyosiy pedagogika sohasiga oid tadqiqotlar” nomli kitobida qiyosiy 
pedagogikaning ahamiyati, predmeti va metodlari haqida so‘z yuritadi,Yevropa-
ning yetakchi davlatlari ta’lim tizimlarini ta’riflaydi. 
Mazkur davrda qiyosiy pedagogika bilan bog‘liq quyidagi muassasalar va 
nashriyotlar tashkil topdi: 
Kolumbiya universitetining xalqaro instituti va uning davriy nashri 
“Yejegodnikprosvesheniya” (1923 yil); 
Xalqaro maorif byurosi (Jeneva, 1928 yil); 
“Xalqaro pedagogik jurnal” (bir necha Yevropa tillarida). 

---

18 
Qiyosiy pedagogikaning jadal rivojlanish bosqichi (1945 yildan XX asrning 
80 yillarigacha) 
Dunyoda siyosiy vaziyatning o‘zgarishi, fan va texnikaning tezlik bilan 
rivojlanishi, davlatlararo madaniy aloqalaming o‘sishi, uzluksiz ta’lim g‘oyasining 
tug‘ilishi va shu bilan bog‘liq turli davlatlar ta’lim tizimining yangilanishi kabi 
omillar birgalikda qiyosiy pedagogikaning jadal rivojlanishiga turtki bo‘ldi. 
1945 yilda Parijda Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) tuzildi. BMTning ta’lim, 
fan va madaniyat masalalari bo‘yicha YUNESKO tashkiloti 1946 yilda tashkil topdi. 
Uning vazifalariga barcha bosqichlarda ta’limni rivojlantirish, tabiiy va ijtimoiy 
fanlar sohasida xalqaro hamkorlikni rag‘batlantirish kabi masalalar kiradi. 1970 
yilning boshlarida YUNESKO xalqaro ta’lim standarti klassifikatsiyasini ishlab 
chiqdi. Qiyosiy pedagogika nazariyasi, ta’limining ayrim muammolari va
ba’zi qirralariga oid ko‘plab ilmiy ishlar nashr qilindi. 
Mazkur davrda qiyosiy pedagogika bilan bog‘liq quyidagi muassasalar va 
nashriyotlar tashkil topdi: 
Gamburgdagi Pedagogika instituti “Xalqaro ta’lim” jumalini chop etdi 
(1951 yil); 
AQSHda “Qiyosiy pedagogika” jamiyati yuzaga keldi (1956 yil); 
Qiyosiy pedagogikaning Yevropa jamiyati tuzildi (London, 1961 yil) 
va Buyuk Britaniya, Germaniya, Belgiya, Ispaniya kabi davlatlarda bo‘lim-lari 
ochildi; 
Zaltsbnrg “Qiyosiy pedagogika” instituti (Avstriya); 
Kyusyu “Qiyosiy pedagogika” instituti (Yaponiya); 
Chikago “Qiyosiy pedagogika” instituti (AQSh); 
Kolumbiya, Garvard universitedarida (AQSh) “Qiyosiy pedagogika” 
kafedralari, laboratoriya markazlari; 
Gamburg, Margburg imiversitetlari (Gennaniya) va boshqalar ham 
shular jumlasidandir.