Oziq-ovqat texnologiyalari

1.2.Yod sonini Ganus usulida aniqlash.
Usulning mohiyati. Bu usul reagent sifatida BrJ ishlatib, BrJ ni brom va yodlarni suvsiz sirka kislotada aralashtirib hosil qilishga asoslangan:
Br₂ + J₂ 2BrJ₁
Hosil qilingan BrJ, quyidagi reaktsiyalar bo’yicha, to’yinmagan yоg’ kislotalarining etilen bog’lariga birikadi va uning orshiqcha qismiga KJ ta’sir ettirilib erkin yod hosil va suv ishtirokida yod Na₂S₂O₃ bilan titrlanadi:
- СН=СН - + BrJ - СНBr – СНJ -
BrJ + KJ KBr + J₂
Ganus eritmasini tayyorlash. Buning uchun 13g J₂ kristallari farfor havonchada maydalanib, 1 litr suvsiz sirka kislotasining bir oz qismida (o’lchov kolbasida) eritilib, o’lchov kolbasiga o’tkaziladi va ustiga 8,2ml brom qo’shiladi. O’lchov kolbasidagi eritma doimiy chayqatib turib, eritma hajmi qolgan sirka kislotasi bilan 1litrga etkaziladi. J₂ va Br₂ ning bunday nisbati optimal hisoblanib, Br₂ ning ortiqchasi zararli. Chunki erkin Br₂ yоg’ kislotalari zanjiridagi vodorod bilan almashinishi mumkin.
Kerakli reaktiv va asboblar: xloroform, Ganus eritmasi, 10% li KJ eritmasi, distillangan suv, 0,1N li Na₂S₂O₃ eritmasi, 1% li kraxmal eritmasi, brom, kristall J₂ , suvsiz sirka kislota, havoncha, analitik tarozi, shlifli kolba, 25ml li byuretka.
Ishning bajarilishi. Yоg’ namunasi 10-15ml xloroformda eritiladi. So’ngra byuretka yordamida 25ml Ganus eritmasi quyiladi va kolbadagi reaktsion aralashma yaxshilab aralashtirilib, qorong’u joyga 1 soatga qo’yiladi. Bir soatdan keyin 20ml 10% li KJ eritmasi va 100ml distillangan suv qo’yiladi, ajralib chiqgan yod 0,1N Na₂S₂O₃ eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash 1% li kraxmal eritmasidan bir necha tomchi qo’shib, ko’k rang yo’qolguncha davom ettiriladi.
Bir vaqtni o’zida xuddi shu sharoitda yоg’ namunasi olinmagan tajriba olib boriladi. Agar tahlil qilinayotgan yоg’da qo’shni turgan qo’shbog’li yоg’ kislotalar bo’lmasa, Ganus usuli Gyubl usulida olingan natijalarga o’xshash natijalar beradi.