O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti tasviriy san’at va mehnat ta’lim fakulteti

 
Ma`ruza-17 
Kollektsiyani loyihalash asoslari 
Reja: 
1.
Kollektsiyani loyihalash asoslari 
2.
Sanoatga oid ommabop kollektsiyani ishlab chiqarish jarayoning bosqichlari. 
3.
Perspektiv kollektsiyani loyihalash asoslari 
4.
Kollektsiyaning tarkibi. 
 
Kollektsiyani loyihalash. 
Kollektsiya (lot. collektio – to`plam) – ilmiy, tarixiy yoki badiiy 
qiziqishni ifodalaydigan, o`xshash buyumlarni tizimga solingan to`plpmidir. Kostyum dizaynda 
kollektsiya quydagi birlikni barpo etadigan har xil mo`ljal uchun modellar seriyasi: muallif 
kotseptsiyasi; siymo; kollektsiyada qo`llangan materiallar; rang echimi; shakl; bazaviy 
konstruktsiyalar; uslubiy echim; va h.k. 
Kollektsiyada turi va mo`ljaliga mos har xil xossalar ustunlik qiladi. Masalan, mualliflik 
ijodiy kontseptsiyasida uslub, siymo va kontseptsiya birligi muhim bo`lib, bu holda bazaviy 
kostruktsiyalar qo`llanmasligi mumkin. Har qanday kollektsiyada uning yaxlitligi muhim xossa 
bo`lib hisoblanadi, chunki u kollektsiyani har xil modellarining mexanik to`plamidan farqlaydi. 
YAxlitlik uslubning ijodiy usulini, rang gammasi, materiallar tarkibi, shakl, siymolar umumiyligi 
bilan ta`minlanadi. Undan tashqari to`g`ri yaratilgan kollektsiyaning belgisi dinamikadadir, ya`ni 
mazkur kollektsiyada markaziy g`oyani rivojlanishi. SHu tarzda kollektsiya bir xil yoki deyarli 
bir xil modellar seriyasi emas. Kollektsiyaning ajoyib tomoni bo`lgan qiziqarli konstruktiv yoki 
dekorativ echim har bir yangi modelda uning yangi qirrasini ko`rsatishi kerak, kollektsiyada 
g`oyani imkoniy nyuanslarini namoyish etilishi lozim. 
Kollektsiya turli elementlardan tashkil topishi, ya`ni, bu ansambllar, komplektlar, alohida 
buyumlar, qo`shimchalar va bezaklar bo`lishi mumkin. 
Kostyum kollektsiyasining turlari. 
Kollektsiyada bir necha turlari yaratiladi: 
- 
perspektiv 
kollektsiyalarda 
kelajak 
modaning 
kontseptsiyasi 
ko`rsatiladi, 
odatda, 
kelajak 
mavsumda 
yangi 
uslublar 
va 
rag`batlar 
taqdim 
etildi. “YUqori moda”lar kollektsiyasi 
(etakchi Moda O`ylarniki) 
va 
dizaynerlar yaratgan “pret-a-porte” kollektsiyalari perspektiv kollektsiyalariga kiradi. Bu 
kollektsiyalarga noyob shakl va siluetlar, ajoyib siymolar, materiallar texnologiya va 
konstruktsiyalar bilan tajriba o`tqazilish xosdir. Istiqbol kollektsiyalar kelajak insonlarning 
siymosini 
taqdim 
etishadi, 
shuning 
uchun 
ularni 
loyihalashda 
modaning 
prognozi, 
turmush 
tarzini 
taraqqiyoti, 
iqtisodiy 
vaziyatni 
prognozi 
va 
b. 
bo`yicha 
ma`lumotlar 
inobatga 
olinadi. 
“Pret-a-porte” 
kollektsiyasi 
konkret 
firmaning bazaviy sanotiga oid kollektsisi ham bo`ladi; 
-
bazaviy sanoatga oid kollektsiyalari bevosita tadbiq etiladigan assortiment 
kontseptsiyasini tavsiya etadi. Ularda modani aktual yo`nalishlari ko`rsatiladi va omabop ishlab 
chiqarishga mo`ljallanadi. SHunday kolletsiyalar moda yarmarkalarida sovda xodimlari uchun 
namoyish etiladi (masalan, Parij salonida yoki Dyussel`dorf moda yarmarkasida). Sanoatga oid 
kollektsiyalarga sinovdan o`tgan “mo`tadillashtirilgan” shakllar xos. Bu kollektsiyalarda modaga 
oid rag`batlar muayyan tarkibli va rangli materiallarda o`z aksini topadi; 
-
muallif kollektsiya dizaynerlarning ijodiy kontseptsiyasini aks etadi. SHaxsiy 

---

102 
buyurtma yoki ommabop imste`molchiga mo`ljallangan maxsus model`erlar yaratgan “YUqori 
moda va Pret-a-porte” kollektsiyalar xalqaro ko`rgazmalarida va yarmarkalarida, kechki klublar, 
prezentatsiyalarda, ijodiy konkurslarda namoyish etiladi; 
- maxsus 
mo`ljal 
uchun 
kollektsiyalar, 
masalan, 
forma 
kiyimi 
kollektsiyalari, maktab fomasi kollektsiyalari. 
YUqorida barcha ko`rsatilgan kollektsiyalar quyidagi xossalari bilan differentsiyalanadi: 
-
assortiment – firmaning ixtisosiga binoan pal`to, kostyum, bosh kiyim; 
-
mavsumga oid; odatda mavsumiy kollektsiyalar ikki marta (bahor-yoz va kuz-qish 
mavsumlari uchun) namoyish etiladi. Ammo, Dyussel`dorfdagi yirik sanoatga oid moda 
yarmarkasi yangi moda kollektsiyalarini yilda to`rt marta namoyish etishga o`tdi: kuz, qish, 
bahor va yoz uchun; 
- yosh kategoriyasi: bolalar, tineyjerlar va b. uchun kollektsiyalar; 
- ma`lum mo`ljal uchun: uyda, sport uchun, dam olish uchun va b. uchun 
kollektsiyalar. 
Bundan tashqari kimga mo`ljallanganligiga qarab kollektsiyalar quyidagi guruhlariga bo`linadi: 
-
shaxsiy garderob (shaxsiy buyurtmachi uchun); 
-
ommabop (muayyan iste`molchilar turi uchun); 
- guruhlarga oid (muayyan insonlar guruhi uchun): a) formali kiyim kollektsiyasi – 
o`quvchilar uchun forma, harbiy forma kollektsiyalar va b.; b) firmaga oid kiyim kollektsiyalari - 
aeroflotda ishlaydiganlar uchun, savdo firmalar uchun va b.; v) vakillar va delegatsiyalar uchun 
kollektsiyalar – Olimpiya milliy terma jamoalari uchun va b.