Олабўжи романдан катта хикоя

турганда, ўша ҳам ўша қирғийга... фасфорга кўп тикиларди... Отам 
бўлса мақтар эди уни меҳмонларга. Кечаям... 
–
Гапир-гапир. 
– Шу ўшани... ёмон кўриб қолган экан-да... Шунақаям бориб 
урдики, фасфор тушиб чил-чил бўлди. Ўзиям... мундай чалқанча бўлиб 
ётиб қолди... 
– Буюк фожеа, – деб шивирлади Ултон. Ва овози баралла 
кўтарилиб кетди. – Бу – фожеа, иним... Биласанми, бу ўлимнинг 
маъносини? Озодликка интилиш – бу! Озод бўлишнинг иложини топа 
олмагаи-да! Анави... 
... жонсиз қирғий эса – озод! Уйнинг тўрида! 
Бу жонзод эса – қафасда! 
У ... ўч олган! 
 
Унинг исёни – бу! 

---

536 
Ўлими... 
Зиёдулла ҳўнграб юборди. Ултон не бир туйғу билан йигитча 
қалбида... 
... шунча олий ҳислар уйғонгани, бунда оқибат ўзининг ҳам 
ҳиссаси борлигидан масрур бўлиб, айни чоғда ўзини ҳам энди ўша 
қирғийга ўхшатиб... 
хўрсинди: ҳа, у ҳам фасфор бургут томон бормоқда... Боради ҳали. 
Ва... 
– Зиёджон! – Ултон бирдан от бошини сувга бурди. – Раҳмат. Руҳ 
озод бўлиши керак! Шуни унутма! Севгин... Мана шулар... Шу тоғлар, 
шу адирлар, сойлар, қурт-қумурсқалар – бари меники, деб ўйла! 
Ҳақиқатан ҳам сеники! 
От сувга тушиб, ўта бошлади. Зиёдулла нимадир деди. Ултон нари 
қирғоққа чиққанда, бола чўнқайиб-мунғайиб ўтирар эди. 
Ултон Зокир Ўриновга нимадир айтиш, қечқурса у киши билан 
хўшлашиш нияти борлигини айтишни истади. Аммо унинг сўзи энди 
болага етмас, етса-да, фойдасиз эди: ҳали бу йигитча ўзини кўрганини... 
у кишига айтар? Ахир, қишлоққа бирга тушиб келишган: шу асно 
янада яқин бўлишгандир? Бунинг устига, Зокир Ўриновнинг Қизил