Низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети ф. И.Ҳайдаров Н. С. Жўраев психология тарихи

Демокрит ҳаёти: Демокрит милоддан аввалги 460 йилдан 370 йилгача яшаган деб ҳисобланади. Бинобарин у Платоннинг катта замондоши бўлган. Демокрит Фракиядаги Абдери колониясида туғилган. Маълумки, у Афинага ташриф буюрган ва Шарқ ҳамда Мисрга бир неча узоқ муддатли саёҳатларга чиққан. Эҳтимол, у билиш ва тадқиқотчилик мақсадларида саёҳат қилган.
У бадавлат оиланинг фарзанди эди. Аммо бойликдан кечиб, бутун умрини камбағалликда ўтказди. Бор умрини донишсеварликка бағишлади.
Демокрит шаҳар ташқарисида жойлашган ер остидаги сағанада кечаю кундуз тинмай ижод билан машғул бўлган.
Демокрит кенг билимларга эга бўлган. У ўз замонидаги фаннинг кўпгина соҳаларида самарали иш олиб борган. Унинг бир неча асарлари номини келтириш биланоқ қизиқишларининг кенг доирасини кўрсатиш мумкин бўлади. Буюк диакосмос, Врачлик фани, Ўлимдан кейинги нарсалар ҳақида, Табиатнинг тузилиши ҳақида, Жаҳон тартиботи ва тафаккур қоидалари ҳақида, Мааром ва уйғунлик тўғрисида, Шеърият тўғрисида, Деҳқончилик тўғрисида, Математика тўғрисида, Тўғри нутқ ва тушунарсиз сўзлар тўғрисида, Ёқимли ва ёқимсиз ҳарфлар тўғрисида ва ҳакозо.
Демокрит асарларидан 200 дан 300 гача парча сақланиб қолган. Муайян маънода бу кўпдир, лекин Демокритнинг улкан ижодий маҳсулдор бўлганлигини ҳисобга олсак, биз фақат унинг асарларининг нисбатан кам қисмига эгамиз. Шунинг учун бизнинг унинг қарашларини талқин этишимиз Демокрит ҳақидаги мавжуд иккиламчи ахборотлардан фойдаланадиган қайта таъмирлашлардан иборат бўлади.
Анаксагор ҳаёти: Анаксагор тахминан милоддан аввалги 498 йилдан 428 йилгача яшаган. У ёшлик йилларини Клазомена шаҳрида ўтказган,балоғат ёшида Афинада истиқомат қилган ва у ерда интелектуаллар ўртасида кўзга кўринган ўринни эгаллаган. Анаксагор Перикл (тахминан милоддан аввалги 495-429 йиллар) муҳитига мансуб бўлган, лекин ўзининг анъанавий эътиқодларга зид бўлган қарашлари сабабли Афинани ташлаб чиқиб кетишга мажбурбўлган. Бошқа нарсалардан ташқари, у қуёш худо эмас, балки ката ёлқинланиб турган танадир деб таъкидлаган. Анаксагор асарларининг 22 та парчаси сақланиб қолган.
Юнон файласуфи Анаксагор туғилганидан сўнг унинг на кулгани ва на табассум қилганини кўришган. У файласуф Анаксимендан таҳсил олган.
Анаксагор фалсафага шу қадар шўнғиб кетганки, хўжалик ишлари қаровсиз қолиб, бутун ер мулки пода боқиладиган яйловга айланган.
Анаксагор ҳур, ноанъанавий фикрлаш тарзи туфайли таъқибларга дучор бўлган. Бир қанча муддат турмада ўтирган. Анаксагорнинг фақат «Табиат ҳақида» номли асари бизгача етиб келган.