Milliy ideologiya

Ideologiya tu`sinigi ha`m onin` ma`nisi ha`m mazmuni 
«Ideologiya» tu`sinigi arabshadan «Mufakker» so`zlerinen aling`an bolip shuqir ma`nisin, teren`
mazmunli pikir degendi an`latadi. 
Ideologiya ja`miyettegi belgili siyasiy, huqiqiy, ahlaqiy, diniy, ko`rkemlik, filosofiyaliq, ilimiy
qaraslar pikirler ha`m ideyalar jiyintig`i delinedi. 
Demek ideologiya 
–
belgili sotsialliq topar, yamasa qatlamnin` millet yaki ma`mlekettin`, 
ja`miyettin` mu`ta`jliklerin, maqset wa`m umtiliwlari, sotsialliq-ruwxiy rawajlaniw printsiplerin
payda etetug`in ideyalar, olardi a`melge asiriw usil ha`m qurallari tizimidur. 
Ideya ha`m ideologiya bir-birine jaqin lekin ayrilip turadi. 
1. Ideologiyanin` mazmuni ken`irek
2. Ideologiya sotsialliq waqiyani saqlap qaliw yamasa o`zgertiw yamasa onin` tiykarg`i o`zegi
3. Ideya belgili bir ideologiya shen`berinde o`zinin` ushlastiriw ha`m jo`neltiriw mu`mkinshiligin 
iske asiradi. 
Ideologiya belgili bir sotsialliq topar, sotsialliq qatlam, millet ma`mleket, xaliq ha`m ja`miyettin` 
ixtiyatlarinda talaplari maqset muddetleri, manfaatlari, arziw-intizamlari ha`mde olardi a`melge asiriw 
printsiplerin ortada ja`mlegen ideyalar tizimidur.
Ideologiya bolmasa ha`r qanday ma`mleket ha`m ja`miyet, qala berse ha`r qanday insan o`z bag`darin 
jog`altatug`ini aniq. Sebebi ol adamzat ushin jol ko`rsetiwshi juldiz xizmetin atqaradi. 
Yag`niy milliy ideologiya xaliqtin` maqset niyetlerin belgileydi, tariyxtin` sinawlarinan o`tiwde onin` 
ruwhin ko`terip suyenish ha`m tayanish boladi, sol millettin`, sol ja`miyettin` duwshaker keletug`in 
ko`plegen turmisliq ha`m ruwhiy mashqalalarina juwapker izleydi ha`m oni tabadi. Ol insang`a tek 

---

5 
materialliq bayliqlardi ko`beytiw ushin g`ana emes, joqari bilimdanliqqa erisiw ushin umtilip jasaw 
lazimlig`in an`latatug`in bul quramali ha`m ta`shwishli dun`yada onin` rawajlaniw jolin jaqtirtatug`in 
shamshiraq xizmetin atqaradi. 
Solay etip-ideologiya xaliqti xaliq, milletti millet etetug`in, onin` abiroy-ma`rtebesin, ar-namisi 
isenimin sa`wlelendiretug`in, ja`miyettin` o`zine ta`n rawajlaniw joli, turmis qa`lpi, tupkilikli ma`plerine 
tayang`an halda ba`rhama rawajlanip jetilisip baratug`in ideyalar sistemasi bolip esaplanadi.
O`zbekstanda milliy g`a`rezsizlik ideologiyasinin` bas maqseti xaliqti ulli keleshek ha`m a`diwli 
maqsetlerge qaray birlestiriw, ma`mleketimizde jasaytug`in milleti, tili ha`m dinine qaramastan, ha`r bir 
puxaranin`
Har qanday nazariya eki ta`limot bir tizimga solingan g`oyalar majmuidan iborat buladi. 
Duneqarashning negizini va muayyan ishonch-e`tiqodining asosini ham g`oya tashkil etadi. Odamlar, 
ijtimoyi sinf va qatlamlarning, millat va davlatlarning manfaatlari va maqsadlari ha`m g`oyalarda ifodp 
etiladi.
Wz oldiga quygan maqsadi, qanday jamiyat qurmoqchi ekani, bunga qanday yullar va vositalar bilan 
erishmoqchi bulaetgani haqidagi g`oyalar tizimi har bir millat, xalq va jamiyatning milliy mafkurasining 
asosini tashkil etadi.
Mafkura-muayyan ijtimoyi gurux e qatlamning, millat eki davlatning extiejlarini, maqsad va 
intilishlarini, ijtimoyi-ma`naviy tamoyillarini ifoda etadigan g`oyalar.
Turli ijtimoiy tuzulmalar, jamiyatda har hil tabaqa va qatlamlarning mafkurasi turlicha bulishi tabiyi. 
Buning asosida manfaatlarning turlichaligi, ularni qondirish imkoniyatlari va uslublarining har hilligi 
etadi. Sinfiy qutlashuv kuchaygan, sinfiy kurash avf olgan (eki sun`iy ravishda keskinlashtirilgan) 
tuzumlarda mafkura uta siesiylashadi, axolini uzaro qarama-qarshi qilib quyadi.
Ijtimoiy xamkorlikka asoslangan, erkin demokratik jamiyat barpo etishni kuzlagan davlatlarda milliy 
mafkura axolining barcha qatlamlarini jipslashtirishga, umummanfaat va yagona maqsad yulida 
birlashishga chorlaydi. Bunday mafkuralarda ziddiyatli jixatli emas, umuminsoniy tamoyillar kuchayib 
boradi.
Uzbekiston xalqining milliy istiqlol mafkurasi jamiyatni jipslashtirishga, buyuk kelajak yulida 
xamjixatlik bilan xarakat qilishga, barpo etilaetgan erkin fuqarolik jamiyatda har bir yurtdoshimizning 
uziga xos urni bulishiga erishishga safarbar etadi.
Prezidentimiz Islom Karimov mafkuraga shunday ta`rif bergan: «Odamlarning ming yillar davomida 
shakllangan duneqarashi va mentalitetiga asoslangan, ayni vaqtda shu xalq, shu millatning kelajagini 
kuzlagan va uning dunedagi urnini aniq-ravshan belgilab berishga xizmat qiladigan, kechagi va ertangi 
kuni urtasida uziga xos kuprik bulishga qodir g`oyani men jamiyat mafkurasi deb bilaman!» Binobarin, 
milliy mafkura har qanday xalqni xalq, millatni millat qiladigan, uning yuli va maqsadlarini aniq 
ravshan charog`on etadigan maeqdir. 
Insoniyat tarixi moboynida turli shakldagi mafkuralar kuplab yaratilgan, behisob ijtimoyi 
–
siesiy 
kuchlar uz g`oyalari va ta`limotlari bilan maydonga chiqqan, maqsad va niyatlarga etishmoq uchun 
harakat qilgan. Biz har qanday mafkurani g`oyalar tizimi sifatida talqin qilar ekanmiz, shuni unutmaslik 
kerakki, biror bir mafkuraning mohiyatini anglab etish uchun faqat uning tarkibidagi g`oyalarni tahlil 
qilishning uzi etarli emas. Utmishda turli kuchlar va guruhlar uz g`arazli niyatlariga erishish, asl 
maqsadlarini yashirish uchun yuksak va jozibali g`oyalardan foydalangan. Eng evuz bosqinchi va eng 
razil guruhlar ham uz kirdikorlarini ezgu g`oyalar bilan niqoblashga uringan.
Demak, mafkuraning mohiyati faqat uning asosiy g`oyalari vositasida emas, shu g`oyalarga erishish 
usullari va vositalari, umume`tirof etilgan tamoyillari, ularning aksariyat omma manfaatlariga mosligi 

---

6 
orqali ham namoen buladi. Uzining mudxish talab-extiejlari va evuz niyatlarini boshqa xalqlar xisobiga 
qondirishni kuzlab xarakat etuvchi mafkuralar xalokatga maxkumdir.
Mafkuralar, ma`no mohiyatga kura, falsafiy, duneviy, diniy va boshqa turli ta`limotlar asosida 
yaratiladi. Hilma-xil ijtimoiy-siesiy kuchlar uz mafkuralarini yaratishda siesiy g`oyalar bilan birga, diniy 
oqimlar va ilm-fan yutuqlariga tayanadi, ulardan nazariy asos sifatida foydalaniladi.
Watanimizdin` baxit saodat ushin udayi juwapkershilik sezimi menen jasawg`a uyretiw 
babalarimizdin` biybaxa miyrasi milliy qa`driyat ha`m dasturlerimizge munasip boliwina erisiw, joqari 
paziyletli ha`m ka`mil insanlardi tarbiyalaw olarda do`retiwshilik islerge umtildiriw, bul ta`ba`rik Ana-
topiraq ushin pidayi boliwdi turmis qa`lpine aylandiriw, bolg`anliqtan bul ideologiya tek o`zbek 
milletinin` ideologiyasi g`ana emes al ol elde jasaytug`ig barliq millettin, sonin` ishinde qaraqalpaq 
xalqinin` da ideologiyasi bolip esaplanadi. Demek milliy g`a`rezsizlik ideologiyasi elimizde jasap 
atirg`an ha`mde adamlardin` ruwhiy baylig`ina dun`ya taniwinin` tiykarina aylana erisiw biz ushin 
tiykarg`i maqset bolip esaplanadi.
Ne ushin O`zbekstanda milliy ideologiya ma`mleketlik ideologiya bolip esaplanbaydi? 
Tariyxtin` ko`rsetkenindey eger ideologiya ma`mleketlik bolsa ol xukimdar ideologiya boladi. Onin` 
ha`miri orinlanbawi mumkin emes pa`rmang`a aylanadi. Onday jag`dayda ja`miyette pikirler ha`m ko`z-
qaraslar ra`n`beren`ligi joyiladi, teren` oylar, xujdan erkinlikleri sheklenip ol absolyutliq shinliq dep 
esaplanip barliq haqiyqatliqqa iyelik etken mutabiylik rolin atqaradi.
Jeke xukimdarliqqa umtilg`an, ayqin haqiyqatti biykarlaytug`in ideologiyanin` keleshegi bolmaydi. 
Sebebi ol jeke xukimdarliq ornatiw jolinda o`zin bayitip baratug`in pikirler ra`n`ba`ren`ligi (plyuralizm) 
ha`m ko`z-qaraslardin` ha`r tu`rliliginen bo`linip qaladi. Buring`i awqam da`wirinde jetpis jildan aslam 
jeke xukimdarliq etken komunistlik ideologiyanin` kriziske ushirawi onin` da`lili.
Milliy ideologiya ma`mleketlik ideologiya bolmaydi. Lekin ol xaliqti birlestiriwshi, xa`wijlendiriwshi 
kush retinde onin` mazmuninda Watan tuyg`isi, O`zbekstannin` nurli keleshegi, imanliliq, mexir-
muxabbat, dosliq, bul a`ziz Watan ba`rshemizdiki degen ideya ustemlik etip, Watan tabisi ushin 
shadlaniw, kemligi ushin ta`shwishleniw a`detke aylaniwi tiyis. Demek milliy ideya milliy a`detke 
aylaniwi kerek. Sebebi ja`miyettegi adamlardin` qiliq qilwasi belgili bir oy-pikirdin`, normalardin` 
ishinde bolip, ol ha`reketler o`zi ta`repinen qadag`alanip, «bul isim elden jurttan uyat boldi» dep 
xujdanin qiynasa yamasa onin` qiliq-qilwalarinan nadurislig`in ko`rgenler «ya insap» dep ta`wbege 
kelse, usi da`rejede milliy ideyalar sanag`a sin`se ha`m joqari bahalansa, onin` sharapati sanag`a ol 
a`detke aylanadi. Olar iymanliliq, iymaninin` putinligi. Ol xalalliq, pa`klik, insapliliq, qayirli boliwg`a, 
Watandi suyiwge, xaliqti hu`rmetlewge, dosliqti qa`sterlewge, tatiwliqtin` shaydasi boliwg`a,
jawizliqqa jalatayliqqa, eki juzlilikke qarsi gureske tak turiw.
O`zinin` turmisina, aldina qoyg`an maqsetlerin aniq seze alatug`in, o`z keleshegi haqqinda 
qayg`aratug`in millet hesh bir da`wirde milliy ideologiyasiz jasamag`an ha`m jasay almaydi. Ideologiya 
bolmasa ha`r qanday ma`mleket ha`m ja`miyet qala berse ha`r qanday insan o`z bag`darin joyiltiwi aniq. 
Misali islamg`a deyin arablarda 360 quday bolg`an.
Milliy ideologiya xaliqtin` maqset-niyetlerin belgileydi. Tariyx sinawlarinan o`tiwde onin` ruwhin 
ko`terip, suyenip tayanish boladi, usi millet, usi ja`miyet duwshaker keletug`in ko`plegen turmisliq ha`m 
ruwhiy mashqalalarg`a juwap izleydi. Ol etk bayliqlar ushin emes, joqari bilimdanliqqa erisiw ushin 
umtilip jasaw lazimlig`in an`latatug`in joldi jaqtirtatug`in shamshiraq.
Ideologiyag`a iseniw joli menen ju`riw, xujdan menen is alip bariw tabistin` baxitin tirew. Xaliqti ulli 
keleshek ha`m a`diwli maqsetlerge qaray birlestiriw, milleti, tili, dininen qa`tiy na`zer, watannin` baxti, 

---

7 
sawati ushin juwapkershilik sezimi menene jasawg`a uyretiw. «Mag`an ne berdi emes Men ne berdim, 
Menin` isim Watan ushin qansha paydali?» 
Babalarimizdin` qa`drine mina`sip boliwg`a uyretiw, ka`mil insandi ta`rbiyalaw do`retiwshilikke 
umtildiriw, pida`yiliqti turmis qa`lpine aylandiriw bul bas maqset. Jalqawshiliqtan qashiriw bizin` 
kimligimizdi miyras ta`kirarlanbaytug`in ma`deniyat ha`m qa`driyatlarg`a sezinip jasaw buni asiraw 
putkil dun`ya qa`driyatlari menende aziqlandiriw jaslarg`a xizmetke qoyiw. 
Milliy ideologiya pa`ninin` predmeti 
Demek milliy ideya adamlardin` qaninda boliwi kerek. Onin` ushin oqiw-ta`rbiya jumisinda ha`r bir 
shaxstin` sanasina O`zbekstandag`i insaniyatliq paziyletlerdin` artiqmashlig`in sin`diriw kerek. Oni 
a`detke aylandiriw kerek. Tek g`ana a`detke aylang`an tuyg`i uzaq jasaydi, azbaydi ha`m tozbaydi. 
A`detke aylang`an ideya ma`mleketlik ideologiya bola almaydi. Ol ideya uliwma xaliqliq, uliwma 
milletlik bolip xaliqtin` ruwhiy azig`i, juwapkershilik tiregi bolip qala beredi.
Ja`miyettin` tariyxina ko`z jibersek onin` rawajlaniwinin` jasawinda ha`r qiyli maqsetler ha`m 
muddeler (manfaatlar) ha`r tu`rli ideologiyaliq qurallar arqali iske asiriladi. Sonliqtan insanlar, xaliqlar 
ha`m ja`miyetler turmisinda tanlang`an ideyaliq bag`dar ulken a`hmiyetke iye boladi. Ol arqali adamlar 
birinshiden, o`z jolin tabadi, jo`nine qarap juredi.
Ha`r qanday ideologiya to`mendegi tiykarg`i maqsetlerdi na`zerde tutadi. 
-belgili bir ideyag`a isendiriw 
-belgili bir ideya do`geregine sho`lkemlestiriw ha`m bekitiw 
-sol ideyani orinlawg`a sapar etkiziw yag`niy jollaw, pidayiliqqa bag`darlaw 
-ma`naviy-ruwhiy jaqtan xoshametlew 
-ideyaliq jaqtan ta`rbiyalaw 
-ideyaliq immunitetti qa`liplestiriw 
-ha`reket bag`darlamasi boliw 
Ideologiya usi maqsetlerdi orinlay alsa g`ana a`meliy jaqtan na`tiyje beredi. Bunin` ha`mmesi adamdi 
ideyaliq ta`repten ta`rbiyalaw bolip esaplanadi. Al ideologiya belgili bir ha`reketlerdi da`sturge, a`detke 
aylandiriw arqali onin` sanada bekkemleniwine qaratiladi. Aytayiq O`zbeksan giminin atqarg`anda qoldi 
ko`ksine qoyiw a`detke aylansa bul gimnnin` bahasin tag`ida joqari ko`teredi. Sonday-aq ideologiya 
sanada maqtanish ha`m quwanish ornatiwg`a da esapqa aliwi kerek. Aytayiq shet elde jurgende qanday 
sebeplerinen o`z elinin` gimnin esitiw yamasa bayrag`in ko`riw qanday quwanish ha`m maqtanish 
sezimin tuwdiradi.
Pa`nnin` predmetin milliy ruwxiy miyras ha`m uliwma insaniy qa`driyatlardin` o`z-ara
mu`na`sibeti milliy g`a`rezsizlik bas ideyani xaliqtin` isenim ha`m itiqatina aylandiriw «ideya»
ha`m «ideologiya» tu`sinikleri olardin` xaliqlar, milletler ha`m ma`mleketler ta`g`dirine ta`sirin 
u`yreniwdi sho`lkemlestiredi. 
Milliy ideologiya pa`ni predmeti milliy istiqlol g`oyasin qa`liplestiriw, ken` ja`miyetshiliktin` 
isenimi ha`m e`tiqodqa aylaniwi onin` manaviy negizlerin ja`miyetlik hayat, miynet qatnaslarinda 
payda boliw shart-sharayatlari, faktorlari, nizamliqlarina ilimiy
–
teoriyaliq tiykarlarin u`yreniwdi
ibaratdur.
Milliy g`a`rezsizlik ideyasin g`a`rezsizlikti qolg`a kirgiziw oni bekkemlew ha`m rawajlandiriw.
O`zbekstannin` du`n`ya ja`miyetshiliginde o`zine mas abroyg`a iye boliwi ushin imkaniyat jaratiwdi
xaliqti, milletti tigizlandirip turatug`n maqsetlerden ibarat. 

---

8 
Nizamlar turli xaliqlar, tu`rli ja`miyet mavjud. Olardin` maqsetleri ruw jollari ha`r tu`rli yag`niy 
ruwdin` ja`miyetlik tarixattag`i turligin bildiredi. 
Du`n`yanin` ideologiyaliq ko`rinisine tu`rli maqsetler, manfa`a`tler, ko`z-qaraslar menen baylanisli 
halda ike asadi. Bul ezgu ideyalar menen gu`resiw na`tiyjesinde boladi. 
Globallasiw bag`darlarinin` milliy ideyag`a ta`sir etiwde uliwma nizamlar. 
Milliy g`a`rezsizlik ideyasi haqqinda aytsaq onin` xaliqtin` turmis ta`rizi tariyxi, ma`deniti milliy 
–
ma`deniy miyraslari ha`m qa`driyatlar menen baylanisli bolg`an milliy ideyada ko`rinetug`in
o`zine ta`n nizamlari bar. Bul nizam milliy g`a`rezsizlik ideyanin` maqseti ha`m qa`siyeti ko`z 
qarasinan qarag`anda o`zgeshe ustuvor a`hmiyetke iye. Sebebi bul nizamda esapqa aliw o`zbek
xalqinin` keleshegi menen baylanisli o`zinin` du`n`yadag`i ornin tabiwg`a baylansli. 
Inson ongli mavjudot bulgani uchun aniq maqsad muddolar bilan yaxshilaydi. Bu-maqsad muddolarga 
etishtirish uchun odamlar xalq bulib xalqlar davlat bulib birlashadi. Ana shu birlashgan odamlarning
yagona maqsad yulidagi harakati, duneqarashi va e`tiqodini mafkura belgilab beradi. 
Prezidentimiz Islom Karimov mafkura «har qanday jamiyatni sog`lom, ezgu maqsadlar sari 
birlashtirib, uning uz muddaolariga erishi uchun ma`naviy-ruwhiy kuch-quvvat beradigan poydevordir» 
bwlishini ta`kidlaydi. 
Avvalgi mavzuda g`oyalar wziga xos tizim xosil qilish xususiyatiga ega ekani ta`kidlangan edi. Agar 
ana shu tizim twla shakllanib milliy istiqlol g`oyasi wz tizimiga ega. Bu tizim asosida, wz navbatida, 
yangi mafkura 
–
mustaqillik mafkurasi shakllanmoqda. 
Goya muayyyan maqsad sari safarbar, mafkura bu maqsadni e`tiqodga aylantiradi, ana shu e`tiqod 
asosida yangicha duneqarashni tarbiyalaydi. Shuning uchun mafkuraviy tizim g`oyaviy tizimga
nisbatan kengroqdir. Goyani amalga oshirish yulida kwplab haetiy muammolar yuzaga chiqadi. Ularga 
javob topish, hal etish jaraenida esa mafkura shakllanadi. Shuning uchun g`oya haetdagi hamma 
muammo va masalalarga javob bermasligi mumkin. Lekin mafkura haetiy masalalarga uziga xos tarzda 
endashadi va javob topadi. 
Shu bois mafkuraning shakllanishi g`oyaning shakllanishiga nisbatan uzoq davom etadigan murakkab 
jaraendir. Masalan, bizning yurtimizda milliy istiqlol g`oyasi shakllangan. Milliy istiqlol mafkurasi esa 
shakllanish jaraenini boshidan kechirmoqda.
Har bir xalqning buyuk mutafakirlari uz yurtining milliy mafkurasi shakllanishiga beqies hissa 
qushadi. Masalan, Konfutsiy va Lao Tszi Xitoy mafkurasini, Maxatma Gandi xind mafkurasini, Kant, 
Gegel, Feyerbax nemis mafkurasini, Alisher Navoyi wzbek mafkurasini shakllantirishga wlkan hissa 
qwshgan.
Mafkura e`tiqod va duneqarash asoslarini shakllantirishga xizmat qiladi. E`tiqod deganda muayyan 
shakldagi ishonch tushuniladi. Duneqarash esa borliqqa muayyan mezonlar asosida endashish imkonini 
beradigan, aniq bilim va tajribalarga tayanadigan tasavvurlar qadriyatlar ideyalar tizimini anglatadi.
Inson e`tiqod va duneqarashiga ega bwlgandagina katta kuchga aylanadi, uzining bor kuch-g`ayrati
va istedodini ishongan narsasiga, tasavvur etgan haqiqatga bag`ishlaydi. Shuning uchun dunedagi turli 
mafkuralar kadim-kadimdan inson qalbi va ongini egalab. wzlarining g`oyalarini mutlok haqiqat sifatida 
targ`ib etishga urinib kelgan. Bu jaraenida insonni ulug` maksadlarga boshlavchi mafkuralar bilan birga, 
uni tubanlikka undaydigan g`oyalar ham maydonga chiqib qolmaqda. Masalan, Yaponiyada tarqalgan 
«AUM senrikyo» degan diniy oqim vakillari har hil ruwhiy tasir vositalari orqali turli mamlakatlardagi 
yuzlab esh yigit-qizlarni irodasidan, ongi shuuridan mahrum qilib, zombi ya`ni manqurtqa aylantirib 
quygan.

---

9 
Mafkuralar insonlar va xalqlarning maqsad-muddolarini qanchalik haqqoniy aks ettirishga qarab, 
haqiqiy va sohta mafkuralarga bwlinadi.
Odamlarning haqiqatga bwlgan ishonchini suistemol qilib, ularning maqsad va manfaatlariga mos 
g`oyalar bilan niqoblanib, amalda ularning orzu-intilishlarini haqqoniy aks ettirmaydigan mafkuralar 
soxta mafkuralardir. 
Soxta mafkuralar asosida shakllanadigan e`tiqod soxta e`tiqoddir. Sobiq kommunistlik mafkura soxta 
edi. Shuning uchun uning xukmronligi bahram topganidan keyin unga e`tiqod qilib yashaganlarning 
aksariyati haqiqat deb oylaganlari aslida elg`ondan iborat bwlib chiqqanini tan oldi. Shunki 
kommunistlik mafkura soxta bwlganligi uchun haqiqtning kichi bilan emas, turli hil hiyla vositalari 
bilan odamlarni wziga jalb etgan, soxta e`tiqodlar shakllanishiga sabab bwlgan edi.
Soxta mafkuralar asosida shakllanadigan duneqarash jaxolatdir. Vahhobiylik, «Xizbut-tahrir» kabi 
aqidaparastlik oqimlarning mafkurasiga berilgan ayrim kimsalarning jaholati bunga misol bwla oladi. 
Bunday odamlar hatto wz ota-onasidan voz kechib, vaxshiylik yuliga kirmoqda. 
Haqiqiy mafkura haetdagi yangiliklar, yutuqlar bilan boyib, rivojlanib boradi. Shu tariqa taraqqiet 
tufayli yuzaga chiqarilgan muammolarga wzining asosiy g`oyalariga tayangan holda javob berishga 
harakat qiladi.
Bugingi kunda diniy aqidaparastlik soxta mafkuralarning kwp tarqalgan twri bwlib. Bunday 
xususiyatdan mahrum. Chunki u yangilikni, taraqqietni tan olmaydi. Ularni tan olishni wzining ustivor 
aqidalariga zid deb hisoblaydi. Shuning uchun ularni teskari talqin etish oqibatida insoniyat boshiga kwp 
kulfatlar keltiradi. Negaki, taraqiet zarurati insoniyatni oldinga chorlagani sayin aqidaparastlik uning 
oeg`iga kishan bwlishiga urinadi.
Haqiqiy mafkuralar sog`lom g`oyalar negizida rivojlanadi va odamlarning haqiqat haqidagi 
tushunchalarini umumlashtirib, ularni asoslashga xizmat qiladi. Bunda ular taraqqiet natijalariga 
tayanadi, turmushdagi har bir yangilikni uzlashtirib, undan oziqlanadi. Bunday mafkura asosida 
shakllangan e`tiqod haqiqiy e`tiqoddir. Imom Buxoriyning ilm yulidagi e`tiqodi, Najmiddin Qubroning 
vatanparvarlik e`tiqodi. Alisher Navoyining insonparvarlik e`tiqodi haqiqiy e`tiqodga misol bwla oladi.
Aqidaparastlik, ayniqsa bizning esh mustaqil mamlakatlarimiz uchun havflidir. Unga qarshi ma`rifat 
asosida kurashish uchun zamonaviy bilimlarni ham, diniy bilimlarni ham chuqur bilishimiz, buyuk 
ajdodlarimizning ilmiy merosidan habardor bwlishimiz kerak. 
Mafkura-muayyan ijtimoyi guruh, millat, xalqning maqsad va muddoalarini ifoda etadigan, ularni 
uyushtirib safarbar qilib, duneqarash va e`tiqod asoslarini shakllantiradigan g`oyalar tizimidir.
Ideologiya ha`mme waqit ideya haqqinda ta`g`liymat dep tusinip kelgenimiz erteden-aq belgili. Lekin 
bizin` jag`dayimida ruwhiyliq ha`m bilimliliktin` xaliq salahiyatinda ko`rsetetug`in Kushke aylaniw 
ushin milliy ideya za`ru`r. Ol ma`mleketti xaliqti alg`a jeteklewshi, iygilikli pikirler jiyintig`i. Lekin 
bular arasinda olardin` ha`mmesin birlestirip turatug`in bas ideya boladi. Ma`mleketimizde bunday bas 
ideya prezidentimiz ortag`a taslag`an «O`zbekstan keleshegi biyik ma`mleket». Qalg`an barliq ideyalar 
onin` logikaliq dawami bolip esaplanadi.
Milliy ideologiyanin` a`hmiyeti milliy ideyag`a jetiw joli. Ne qilinsada sol ideyag`a umtiliw tezlenedi, 
an`satlasadi, maqset ha`melge asadi, qanday is tutiladi bul ideyag`a qarsi ha`reketlerdin` joli tosiladi. 
Milliy ideologiya a`ne sol sawallarg`a juwap beredi.
Umumiy obrazdi aytqanda milliy g`oya nazariya bolsa milliy mafkura avmaliet yaki milliy ideya 
strategiya bolsa, milliy ideologiya-taktika boladi.

---

10