Microsoft Word navoiy xamsatul mutahayyirin lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
10
Ham ushbu tarixda erdikim, faqir sipohliqdin mutanaffir bo‘lub, manosibni tark qilib, mulozimatni 
o‘ksutub erdim. Alar tanbeh va nasihat yuzidin so‘rdilarkim:
— Bu nav’ amre masmu’ bo‘ldi, bu jihat na erdi erkin? 
Faqir dedimkim: . 
— Inson jinsi suhbat va ixtilotidin malul bo‘lub erdim, bu ishga ul bois bo‘ldi. 
Alar dedilarkim: 
— Inson kimni xayol qilib erding, bizga dag‘i ko‘rguz? 
Qo‘rqub erdimkim, man’ qilg‘aylar. Bu javobdin bildimkim, muborak xotirlarig‘a bu ish xeyli 
noxush kelmagan ermish. Xotirim jam’ bo‘ldi. 
Alar Mavlono Sog‘ariy
53
bila ko‘p mutoyaba qilurlar erdi. Bir kun alar xizmatida Mavlono 
Sog‘ariy hozir erdi. Alar aning she’rin ta’rif qilur rangda aning bila mutoyaba qilur erdilar. Va 
Mavlono Sog‘ariy o‘z she’rin bag‘oyat ehtimom yuzidin karru far bila o‘qug‘uvchi erdi. Andoqki, bir 
oz nima bevuqufroq kishi qoshida o‘qusa erdi, ko‘p yaxshiliqg‘a o‘tkarur erdi. Faqir o‘qumog‘in ham 
ta’rif qildimkim, bovujudi xo‘b aytmoq xo‘b ham o‘qur. Alar tabassum bila ayttilarkim: «Bizga 
mundoq boziy berur». Alar bu qit’ani aytib erdilarkim, 
Qit’a: 
Sog‘ariy meguft: duzdoni maoniy burdaand — 
Har kujo dar she’ri man yak ma’nii xush didaand. 
Didam aksar she’rhoyashro yake ma’niy nadosht, 
Rost guftast iy ki ma’niyhoshro duzdidaand
54
. 
Ul vaqtkim, faqir «Xamsa»g‘a tatabbu’ qildim, bir dostonda Hazrati Shayx Nizomiy va Amir 
Xusrav Dehlaviy va ul Hazrat maddohliqlaridakim, o‘zumni ixlos va niyozmandlik yuzidin alarg‘a 
tobe’ va payrav tutub, suxanguzorliq voqe’ bo‘lub erdikim: 
Kahfi fano ichra alar bo‘lsa gum, 
Men ham o‘lay robiuhum kalbuhum
55
. 
Ul uchurda Mavlono Sog‘ariy dog‘i bu masnaviyg‘a bir necha bayt tatabbu’ qilib erdi va faqrni 
muxotab qilib, bir maqsud orasida bu nav’ bir bayt aytib erdikim: 
Mirki guft : «robiuhum kalbuhum» 
Yofta fayzi suxan az qalbuhum
56
. 
Faqirg‘a o‘qug‘onda bu baytg‘akim yetti — faqir mutoyaba yuzidin ayttimkim: 
— «Az kalbuhum» tarkibida «az»— «min» ma’nosi biladur, «min» hurufi jorradindur va 
53
Sog‘ariy – Hirot shoirlaridan biri. «Majolis un-nafois»da qayd qilinishicha, u Jomiy bilan hajga birga bormoqchi bo‘lganu 
arzimagan bahona bilan qolib ketgan edi. 
54
Qit’aning mazmuni: 
Sog‘ariy deydiki, ma’no o‘g‘rilari qaerda mening she’rimdan bir yaxshi ma’no ko‘rsalar olib ketadilar. 
Aksar she’rlarida biror ma’no yo‘qligini ko‘rdim. «Ularning ma’nosini o‘g‘irlab ketganlar», deb rost aytgan ekan. 
55
Baytning mazmuni: 
Foniylik g‘orida ular yo‘qolgudek bo‘lsalar,
Men ham to‘rtinchilari – itlari bo‘layin. 
56
Baytning mazmuni:
Mir (ya’ni Navoiy) «to‘rtinchilari – itlariman», dedi 
Ularning qalblaridan so‘z fayzini topib oldi. 

---

Alisher Navoiy. Holoti Sayyid Hasan Ardasher