Microsoft Word mahtumquli ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
11
Bir ko‘chada bo‘lsam muqim, dilga ketirsam qadri siym, 
Har ko‘chai vayronadan sad ganji bepoyon chiqar. 
 
"Agar shu ishq dardi, shu ma’naviy holim bilan bir ko‘chada muqim turib qolsam va 
siymu zarga biror qadr-qimmat bersam, ko‘nglimga xazina fikrini keltirsam, har bir 
vayrona ko‘chadan yuztadan bepoyon – hadsiz-hisobsiz ganj, xazina chiqar edi. (Ammo 
mening bunga xohishim yo‘q)". 
Shoir o‘z qalbidagi ma’naviy xazinalar har qanday dunyoviy boyliklardan avlo ekaniga 
ishorat qilmoqda va agar men siymu zar istasam edim, mendan g‘aniyroq kishi 
bo‘lmasdi, ammo mening botin xazinam menga kifoyadir, demoqda. 
 
Ko‘nglimga kelgan naqshlar ko‘zlarga paydo bo‘lsa gar, 
Qo‘shulsa ko‘p nodonlar, komil bo‘lib, mardon chiqar. 
 
"Agar mening ko‘nglimdagi naqshlar – ilohiy tajalliylar, ishq va muhabbat tasvirlari, hol 
manzaralari odamlarning ko‘ziga ko‘rinsa edi, ko‘p nodonlar birlashib, komil bo‘lib, mardi 
Xudo bo‘lib, avliyo bo‘lib chiqar edi". 
Naqsh – matohga o‘yiladigan xilma-xil ranglar, gullar, tasvirlar, yozuvlar; tarh va loyiha; 
yoziq – taqdir yozuvi; timsol, shakl; ogohlik kabi ma’nolarda qo‘llanadi. Shoh Bahouddin 
hazratlarining kasbi matohga naqsh solish edi. Keyin u zot muridlar qalbiga ishqi ilohiyni 
naqsh aylaydigan murshidi komil ma’nosida Naqshband deb nomlanganlar. Shunga 
ko‘ra, bu o‘rindagi naqsh ilohiy ishq va ilohiy tajalliylar ma’nosidadir.  
 
* * * 
 
 
Naqsh – yana solikka, ya’ni suluk ahliga Haqdan xabar beruvchi, uni nafsidan 
qutqaruvchi, ibodatga va qanoatga da’vat etuvchi vosita, solikni g‘aflat uyqusidan 
uyg‘otuvchi, ovoralik sarxushligidan qutg‘arib, o‘ziga kelishini ta’minlovchi haq 
jazbasidir. "Tasavvuf lug‘ati"da shunday keltirilgan. 
Tariqat – komil inson bo‘lish, ilohiy axloq bilan xulqlanish yo‘li. Adib ana shu tabarruk 
yo‘lga ishora qilayotir. 
 
Hech anglamay zeru zabar, gar topsa jazbamdan asar, 
"Alif"dan, "be"dan bexabar, har damda bir Qur’on chiqar. 
 
"Zeru zabar – arabiy yozuv harakatlari nimaligini bilmagan, "alif"dan, "be"dan bexabar 
inson agar jazbamdan xabar topsa, ilohiy ogohlik da’vati yetib, har nafasidan bir Qur’on 
chiqadi". 
Bu bayt yuqoridagi baytni to‘ldirib, sharhlab keldi va naqsh ilohiy jazba ekanini isbot 
etdi. Haq jazbasidan asar topgan johillar ham Qur’onga muvofiq yashashni o‘rganadi, 
deydi adib. 
 
Jabr etdi Jamshid joniga, kim, kirdi ma’dan koniga, 
Yuz yil kirib poyoniga, na Zolu na Luqmon chiqar. 
 
"Jamshiddek ulug‘ podshoh ham ma’dan koniga, dunyo boyliklari ichiga kirib, o‘z joniga 
jabr qildi. Agar dunyo xazinalari ichiga kirsa, hech kim uning poyoniga yetolmaydi, 
undan na Zol chiqadi, na Luqmon chiqa oladi". 

---

Saylanma. Maxtumquli