M. N. Majidov. S. X. Nasimov

Tadqiqotning maqsadi: boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga adaptatsiyasining psixologik-pedagogik xususiyatlarni nazariy-amaliy jihatdan asoslashdan iborat.
Tadqiqotning vazifalari:
psixologik-pedagogik adabiyotlarda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga adaptatsiyasining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari muammosining nazariy va amaliy jihatlarini o‘rganish, uning dolzarbligini asoslash;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga adaptatsiyasining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari mohiyatini tavsiflash va o‘ziga xos jihatlarini aniqlash, mezonlari va ko‘rsatkichlarini belgilash;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktab hayotiga adaptatsiyasini tarkib toptirish asosida (xulqiy va hissiy kechinmalar, kognitiv va emotsional xulq-atvor xususiyatlari)ni shakllantiruvchi etakchi psixologik omillarni aniqlash;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga moslashish ko‘rsatkichlarini o‘rganish uchun xizmat qiluvchi psixodiagnostik va psixokorreksion vositalar jamlanmasini amaliy tavsiya, ilmiy-uslubiy risola va umumiy to‘plam ko‘rinishida jamlash hamda amaliyotda foydalanish uchun tegishli tavsiyalar ishlab chiqish.
Tadqiqotning ob’ekti sifatida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga adaptatsiyasining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari tanlab olinib, Samarqand viloyati Samarqand shaxrida, Ishtixon tumanida, Bulungur tumanida, Jizzax viloyati Jizzax shaxrida umumta’lim maktabilari tashkilotlarining 425 nafar boshlang‘ich sinf o‘quvchilari va 18 nafar o‘qituvchilari ishtirok etdi.
Tadqiqot predmeti boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini maktabga moslashish ko‘nikmalarini shakllantirishni ta’minlovchi psixologik omillar, xususiyatlar hamda pedagogik-psixologik imkoniyatlari tashkil etadi.
Tadqiqot usullari: Dissertatsion ishda tanlab olingan vazifalarni amalga oshirishda kompleks metodlar tanlab olingan bo‘lib, bular: me’yoriy hujjatlar tahlili, ekspert baholash, psixologik testlar, kuzatuv, suhbat, anketa, so‘rovnoma, olingan natijalarni statistik qayta ishlash. Empirik tadqiqot metodlari: bolani maktabga moslashtirish darajasini tashxis qilishda dunyo miqyosida keng qo‘llanuvchi eng mashhur metodikalardan biri M.R. Ginzburgning “O‘quvchilarning o‘quv motivatsiyasini o‘rganish”, N.I. Gutkinning “O‘quvchilarning ichki pozitsiyasini tadqiq qilish”, A.M. Prixojanning “Maktab vahimasini o‘rganish”; Lyusher uslubi bilan moslashishni tadqiq qilish, M.R. Bityanovaning “Ota-onalar uchun anketasi”, psixologik-pedagogik eksperiment, matematik statistika metodlari (K.Pirsonning r-korrelyasiya koeffitsienti, Styudentning t-mezoni)dan tadqiqotda olingan empirik materiallarni qayta ishlash va ularning statistik ahamiyatlilik darajasini aniqlash uchun foydalanildi.