|
Operatsion va texnik komponent
|
Vazifani mashg‘ulot sifatida qabul qiladi, umumlashtirilgan harakat usulini tanlash va uni belgilashga qaratiladi. Vazifaning holatini belgilaydigan asosiy, muhim shartlarni aniqlash zarurligini tan oladi. U ma’lum bir amaliy muammoni ta’lim oluvchiga aylantirishi mumkin: echim (javob) natijasini olgandan so‘ng - o‘quv vaziyatining kelib chiqish shartlarini tahlil qila boshlaydi, uni qurish tamoyillarini ta’kidlaydi.Dastlabki munosabatlarni shakllantiradi va berilgan vazifaning o‘ziga xos xususiyatlarini belgilaydi.
|
Vazifani konkret va amaliy deb qabul qiladi. Asosiy maqsad-muayyan natija (javob) olish, standart harakatlarni bajarish (yozish, chizish va hokazo.).
|
Harakatlar muayyan natija (javob) ga, oddiy bajarishga qaratilgan (yozish, tagiga chizish va hokazo.).
|
B
|
Harakatning taxminiy qismini ta’kidlaydi: ishni darhol boshlamaydi, rejani muhokama qiladi, o‘zgarishlarning mumkin bo‘lgan qiyinchiliklari (moddiy va aqliy jihatdan).
|
Harakatning taxminiy qismi (rejalashtirish bosqichi, harakatlar ketma-ketligi va boshqalar.) kattalar tomonidan motivatsiya sharti bilan ajratiladi. O‘quv materialidagi yo‘naltirish bosqichi qisqaradi va bola harakatning ijro qismiga o‘tishga intiladi.
|
Bu harakatning taxminiy qismini tanlamaydi, lekin darhol uni bajarishga kirishadi.
|
V
|
Transformatsion harakatlar, modellashtirish va vazifalar tizimini yaratadi. O‘quv materialini o‘zgartirish va uni modellashtirish ma’nosini tushunadi (bir so‘z bilan shakllantiradi). Nazariy tahlil va umumlashtirishni amalga oshiradi-berilgan muammolar tizimining dastlabki aloqasini topadi. Tadqiqot ob’ektini bevosita o‘zgartiradi, harakat usullarini aks ettiradi, ularni shart-sharoit va maqsadlar bilan bog‘laydi. U yoki boshqalarni taklif qiladi
|
Bilish kuzatish, taqqoslash va rasmiy tahlilga asoslangan. Kuzatish jarayonida u tashqi farqlash xususiyatlarini ta’kidlaydi. Taqqoslash mumkin: umumiy xususiyatlarni aniqlash, bilim ob’ektlaridagi farqlarni topish. Ob’ektning turli jihatlari va xususiyatlarini ta’kidlash mumkin. Kuzatuv va rasmiy tahlil paytida aniqlangan xususiyatlar asosida o‘rganilayotgan ob’ektlarni tasniflaydi.
|
Bilish kuzatish, taqqoslash va rasmiy tahlilga asoslangan. Sanab o‘tilgan aqliy harakatlarni bajarish qiyin.
|
Namoyon bo‘lishi
|
RIVOJLANISHNING SHARTLI DARAJASI
|
|
yuqori
|
o‘rta
|
past
|
|
|
|
|
O‘quv faoliyatiga layoqat
|
A
|
Maktabda o‘zini ishonchli va erkin his qiladi. U maktab haqida, maktab ishlari haqida bajonidil gapiradi. O‘z-o‘zini tarbiyalashning elementlari mavjud: u qo‘shimcha adabiyotlarga murojaat qiladi, o‘quv kelajagining istiqbollarini va boshqalarni bayon qiladi.
|
Ba’zi maktab sharoitida u bevosita o‘zini tutadi, maktabgacha tarbiya faoliyati va aloqa shakllarini afzal ko‘radi. Maktab haqida, uning maktab ishlari haqida bajonidil gapiradi.
|
moslashmagan xulq ehtimoli: rad etish va hokazo, topshiriq qilish, maktabga Maktab haqidagi suhbatlarni mensimaydi. Maktabgacha faoliyat va xatti-harakatlar ustunlik qiladi.
|
B
|
Bilim yuqori darajasi, maktab ko‘nikmalarini keng. Erishgan yutuqlaridan xabardor bo‘lib, ular haqida tarbiyaviy va darsdan tashqari vaziyatlarda gapirib beradi.
|
YAxshi yoki o‘rtacha bilim va ko‘nikmalar darajasi. U kattalar tashabbusi bilan maktabdagi yutuqlari haqida gapiradi.
|
Bilim va maktab malakasining pastligi. Maktabdagi yutuqlari haqida gapirishdan qochadi.
|
O‘quv faoliyati metodi-qanday o‘rganish, qanday bilim olish kerak, degan savolga javobdir. O‘quv faoliyatining metodlari xilma-xil bo‘lishi mumkin, jumladan reproduktiv, muammoli-ijodiy, izlanish va bilish harakatlari (B. V. Davidov, B. V. Rubsov). O‘quv faoliyati mahsuloti psixikaning ichki neoplazmasi va motivatsion, qiymat va semantik jihatdan faoliyatidir.
Maktabgacha yoshdagi o‘yin va o‘quv faoliyati o‘rtasidagi munosabatlarda o‘yin muhim ahamiyat kasb etadi. Maktabgacha yoshda o‘quv faoliyatining o‘ziga xos shakli yuzaga keladi: didaktik o‘yinda o‘rgatish. Alohida tarbiyaviy vazifani ta’kidlaydi. Maktab yoshida o‘yin xarakterida sezilarli o‘zgarishlar ro‘y beradi. Maktabgacha yoshdan boshlang‘ich maktab yoshiga o‘tish davrida malum natijaga erishish (sport o‘yinlari, intelektual o‘yinlar) bilan o‘yinning qadri oshadi. Biroq, boshlang‘ich maktab yoshida o‘yin faoliyatidan butunlay voz kechish mumkin emas, chunki u yashirin xarakterga ega: tashqi harakatlar nuqtai nazaridan o‘yinlardan tasavvur jihatidan o‘yinlarga o‘tish mavjud. Maktab yoshida bu ikki faoliyat o‘rtasidagi munosabat o‘zgaradi: o‘yin o‘quv faoliyatiga bo‘ysuna boshlaydi.
O‘yin faoliyatining shakllari bolaning ma’nosini yanada aniqroq qilish imkonini beradi. O‘yin yordamida bola bu narsalarning ma’nosini o‘ziga yaqinlashtiradi. Boshlang‘ich maktab yoshida o‘yin muhim ahamiyatga ega bo‘lib boraveradi. Bu xulq-atvorning yuqori ijtimoiy motivlarini egallashga imkon beradi.
Faoliyatlar o‘zaro aloqadorlikda, o‘zaro bog‘liqlikda va bir-birini to‘ldirishda ko‘rib chiqilishi lozim. Faqat shu holdagina shaxs faoliyatining xususiyatlari va ularning imkoniyatlari to‘liqroq va har tomonlama namoyon bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
