... их тут наш и так тряханули, так чесанули, так бабахнули!
Бой тут был страсть! Н аби т о их ужасть, ну, ужасть сколько -
П Н Ч , 52 // ... бизникилар уларни шунакаям саваладики, шуна-
каям урдики, шунакаям кирдики! Ш у ерда шунакаям киёмат
жанг булдики! У ларнинг утакаси ёрилди, эх-хе, утакаси ш уна
каям ёрилдики, каёкка кочиш ини билмай колди - Ч И К , 58.
Парчадаги услубий такрор приёмини хосил килиб келаёт-
ган «так» сузи, унга навбати билан бирикиб, услубий усиш приё
мини яратиб хамда таклид хусусиятини узларида мужассам этиб
келаётган «тряханули», «чесанули», «бабахнули» каби контекс
туал синонимлар, такрор кулланиш натижасида яна бир услубий
усиш приёмини яратган х.олда, маънони кучайтириб келаётган
«ужасть» сузи матннинг ю кори образлилигини, таъсирчанлигини
вужудга келтириб, бола нуткининг узига хослигини очик-ойдин
намойиш килиб турибдики, буларнинг барчаси уз нозикликлари
билан таржимада тула аксини топган.
133
www.ziyouz.com kutubxonasi
М уаллифлар гохо болалар нутки тасвирини уларнинг жис-
моний ожизликлари туфайли айрим сузларни нотугри талаффуз
этишларига ургу бериш оркали яратадилар. Болалар гохо тиллари
келишмай, дудукланиб, соковланиб катор товушларни бузиб, ма
салан, ру с болалари « р » , «л» товушларини чучук холда, шунинг-
дек, « с » товуши урнида «ш », «з» урнида « ж » товушларини талаф
фуз этадилар. У збек болалари « р » , « с » товушлари урнида «й»,
«ш » товушларини ишлатадилар. Г ох о болалар айрим товушларни
умуман талаффуз килмай ташлаб кетадилар. У лар нуткидаги бун
дай камчиликларни - аслиятда нотугри талаффуз этилган товуш
ларни, агар буни матний холат талаб килмаса, айнан саклашга ха-
ракат килмасдан, тарж има тилида шундай нуткий камчиликларга
эга булган болалар йул кувдиган нуксонлардан фойдаланиш хи-
собига тиклаш вазифавий уйгунликни юзага келтиради. А. М .
Горькийнинг «Малайликда» асари таржимасида айнан шундай
йул тутилган:
Смотри, я помо’юсь богу, так он сде’ает тебе очень п’охо - Л,
407 // Шошмай туй, дуго килиб худодан суясам, жазонгни бея-
ди. Худо хаммадан зуй - Мал, 397.
П ерсон аж талаффузига х ос нуксонлар шундай жисмоний
камчиликка эга булган узбек боласи нуткида учраб турадиган бу-
зук талаффуз ёрдамида намунали тикланган.
Лисоний воситаларни нотугри талаффуз килиш катта ёшда-
ги кишилар нуткига хам х ос булиб, мукобил нуксонлар ёрдамида
асар персонаж лари нутки тасвири яратилиши холлари учраб ту
ради. Бадиий асар персонаж лари баъзан жисмоний ожизликлари,
айрим холларда б и р ор кишига таклид килиш ёки уни мазахлаш
максадида атайлаб, гохо уз лахжалари таъсирида катор товуш лар
ни узига х ос тарзда узгача талаффуз этадилар. Айрим холларда
узларига ортикча бино куйиб, киска унлиларни одатдан ташкари
чузиб ю борадилар. Бундай нуткий тасвирнинг таржимада уз ак-
сини топиши персонаж лар нутки тасвирининг адекват талкин
этилишини таъминлайди.
М . Ш олоховнинг «Тинч Д он » асари п ерсонаж и Емельян
Константинович «ч » товушини тугри талаффуз килолмайди:
Емельян Константинович целовал жену в щеку, говорил, нет
вердо выговаривая букву «ч»:
- Полицка, заварила цаёк?
- Заварила, Емельян Константинович.
- Налей покрепце - ТД, I, 112.
134
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |