"bank ishi" kafedrasi

To‘lov muddatlari
Hosilaviy vositalar
SHartnomadagi 
foiz 
stavkasi asoslangan
SHartnoma va oltin almashuv 
kurslariga asoslangan
Bir yilgacha
0,5%
2,0%
Bir yildan ikki yilgacha
1,0%
5,0% 
(masalan 
2%+3%)
Qo‘shimcha har bir yil 
uchun
1,0%
3,0%
Hisoblash omili miqdori vosita tavsifi va barcha vositalar bo‘yicha qolgan qoplash 
muddatiga bog‘liq, boshlang‘ich qoplash muddati qo‘llaniladigan valyutaviy shartnomalar 
va oltin bundan mustasno. YUqoridagi usul bo‘yicha hisoblangan ekvivalentlarga qarzdor 
turi, kafolat tabiati va ta’minotiga qarab balans vositalari singari tavakkalchilik 
qo‘llaniladi.
Kredit va lizingga doir yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan zararlarni qoplash uchun 
tashkil etilgan maxsus zaxiralar tavakkalchilikka tortilgan aktivlar umumiy summasidan 
chegiriladi.
Kapitalningmonandligigaqo‘yiladigantalablar

---

137 
Tavakkalchiliknihisobgaolganholdagiaktivlarningumumiysummasi 
(TAUS) 
chegirmalarajratilganholdatavakkalchiliknihisobgaolganholdagibalansvabalansdantashqari
aktivlarsummasisifatidaaniqlanadi.
2015 
yil 
1 
yanvardanboshlabtavakkalchiliknihisobgaolganholdagiaktivlarningumumiysummasi 
(TAUS) quyidagitarzdahisoblanadi:
TAUS 
= 
CHegirmalarajratilganholdatavakkalchiliknihisobgaolganholdagibalansvabalansdantashqar
iaktivlarsummasi 
+ 
Operatsiontavakkalchiliklarsummasi 
(OT) 
+ 
Bozortavakkalchiliklarisummasi (BT);
OT = 10 X (Bankning oxirgi uch yildagi yalpi daromadining o‘rtacha summasi X 
15%);
YAlpi daromad = (foizli daromadlar – foizli xarajatlar) + boshqa daromadlar.
Agar yalpi daromad yil yakunida nolga teng yoki salbiy ko‘rinishda bo‘lganda, 
o‘rtacha ko‘rsatkichni hisoblashda u maxrajdan va suratdan chiqarib tashlanishi lozim.
Agar yalpi daromadning ikki yil va undan ortiq davrda salbiy ko‘rinishi natijasida, 
bank tomonidan operatsion tavakkalchilikni qoplash uchun hisoblangan kapital 
ko‘rsatkichlari haqqoniy bo‘lmagan taqdirda, O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki 
ushbu bankka nisbatan choralar qo‘llashni ko‘rib chiqishi lozim.
BT = 10 X (Ochiq valyuta pozitsiyalarining jami miqdori X 10%);
Kapitalning etarliligini baholash maqsadida ochiq valyuta pozitsiyalarini umumiy 
summasini hisoblashda banklar barcha xorijiy valyutalarning umumiy uzun yoki qisqa 
ko‘rsatkichlaridan eng balandini olishlari lozim.
Regulyativ kapitalning tavakkalchilikni hisobga olgan holdagi aktivlarning umumiy 
summasiga nisbati 10 foizdan kam bo‘lmasligi kerak. Regulyativ kapitalning etarlilik 
koeffitsienti K1 quyidagi tarzda hisoblanadi: