5A111201 – O‘zbek tili va adabiyoti Magistr akademik darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiy a ilmiy rahbar: Filologiya fakultetining o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi dotsenti Boltayev M. Samarqand 2022

Prefiks. (lot.praefixum – oldiga yopishtirilgan) – old qo‘shimcha [ 60. 82-b].
Punktuatsiya. (lot. punctuatio < punktum - nuqta).1. tinish belgilarini qo‘llash qoidalari to‘plami: O‘zbek punktuatsiyasi [ 60. 83-b].
Parafraza. (yun. paraphrasis – tasviriy ifoda, tasvir). Narsa, hodisanio‘z nomi bilan emas, ularni xarakterli belgi-xususiyatlariasosida tasviriy usul bilan ifodalash; shunday ifoda . Masalan; dala malikasi ( makkajo‘xori), zangari olov (gaz)kabi [ 60. 80-b].
Varvarizm. (yun.barbarismos). ona tiliga o‘zlashmagan, o‘zga til hodisasi sifatida qo‘llangan so‘z yoki ibora. varvarizmlardan, odatda o‘zga yerga xos rasm-odarlarni tasvirlashda, mahalliy koloritnifiydalaniladi: madam, missis va b. : ich madam, patom gulyatga boramiz (Oybek) [ 60-. 27-b].
Jargon.(fran.jargon). biror guruh vakillarining, o‘z nutqi bilan ko‘pchilikdanajralib turish maqsadida, o‘zicha mazmun berib ishlatadigan so‘z va iboralari. Masalan; navcha (aroq), qizil (vino) – ichuvchilar nutqiga xos; tagʻamning o‘gʻli (militsioner, inspektor) – shafyorlar nutqiga xos [ 60.39-b]. Kabi ruscha-baynalmilal terminlarning ham izohi keltirilgan. Yuqorida aytib o‘tganimizdek, ruscha-baynalmilal terminlarning etimoni ham qavs ichida keltirib o‘tilgan, bu esa foydalanuvchiga mazkur terminning qaysi tildan olinganligi haqida ma’lumot olishiga yordam beradi.
Bundan tashqari lugʻatda quyidagi o‘zbekcha birikmalar izohi ham berilgan:
Birlik son. 1. Son kategoriyasining bir turdagi narsa-buyumlardan bittasini (yakkalikni) bildiruvchi shakli. Mas. kitob, o‘quvchi, uy. 2. Predmetning bir (yakka) shaxsga oidligi ma’nosi va shu ma’noni ifodalochi shakl: ukam, ukang, ukasi; datari, daftaring, daftari; 3. Olmoshlarda: shaxsning yakkaligini bildiruvchituri: men, sen, u. 4. Fe’llarda: harakatni bir (yakka) shaxs bajarishini bildiruvchi son turi: oldim, olding; aytaman, aytasanaytadi kabi [ 60. 22-b].