5-mavzu. Kelib chiqishi mikrobli xavflar Mavzu rejasi

Patogen mikroorganizmlar chaqiradigan toksikoinfektsiyalar. Oxirgi vaqtda oziq ovqat mahsulotlarini mikrobiologik xavfsizligini baholashda katta e’tibor Yersinia va Listeria jinsidagi bakteriyalarga qaratiladi.


3. Bakterial oziqaviy intoksikatsiyalar

Mikroorganizmlar toksinlariga ega bo‘lgan oziq ovqat mahsulotlarini iste’mol qilinishidan odamlarda kelib chiqadigan kasallik oziqaviy intoksikatsiyalar deb nomlanadi.

Bakterial oziqaviy intoksikatsiyalar guruhiga stafilokokkli intoksikatsiyalar va botulizm tegishlidir. Barcha oziqaviy, shu jumladan bakterial intoksikatsiyalarni qo‘zg‘atuvchilari oziq ovqat mahsulotiga oqsil tabiatli yuqori toksik moddalarga tegishli bo‘lgan ekzotoksinlarni ajratadi. Ular tanlamalikka, ya’ni ma’lum organlar va to‘qimalarni jaroxatlash xususiyatiga ega bo‘lib, ularni ta’siri kasallikni o‘ziga hos tashqi belgilarini namoyon bo‘lishi bilan kechadi.
Patogen stafilokokklar Micrococcaceae oilasi, Staphylococcus jinsiga mansub bo‘lib odam terisida, burun tomog‘ida yashaydi va ular yiringli va boshqa bir qator kasalliklarni qo‘zg‘atuvchilari sifatida ma’lum. Staphylococcus jinsi bir necha turlarni qamraydi; oziqaviy kasalliklar asosan Staphylococcus aureus (oltin rang stafilokokk)tomonidan qo‘zg‘atiladi. Kasallik belgilari so‘lak ajratish, so‘ngra qayt qilish, ich ketish hisoblanadi.
Clostridium botulinum bakteriyalari toksinlariga ega mahsulotlarni iste’mol qilinishidan kelib chiqadigan oziqaviy zaxarlanish botulizm deb nomlanadi. Bu juda og‘ir kasallik bo‘lib ko‘p hollarda o‘lim bilan yakunlanadi. Botulizm profilaktikasi xom ashyoni tez qayta ishlash va ichki organlarni tez chiqarib yuborish (xususan baliqlardan); xom ashyo va mahsulotlarni sovutish va muzlatishni keng qo‘llash; konservalarni sterillash rejimlariga rioya qilish; bombaj belgilari yoki yuqori nuqsonlik darajasiga ega bo‘lgan konservalarni realizatsiya qilinishiga yo‘l qo‘ymaslik; uy sharoitida qo‘ziqorin, go‘sht va baliqdan germetik yopilgan konservalarni tayyorlamaslik tadbirlarini qamraydi.