5-mavzu. Kelib chiqishi mikrobli xavflar Mavzu rejasi

1. Oziq-ovqat maxsulotlari xavfsizligini mikrobiologik ko‘rsatkichlari

Sababi patogen yoki shartli-patogen mikroorganizmlar bilan ifloslangan ovqat xisoblangan kasalliklar alimentar yoki oziqaviy deb nomlanadi.

Oziq-ovqat maxsulotlarida ba’zi mikroorganizmlar yoki ularni metabolitlarini mavjud bo‘lishi odamni kasallanishiga olib keladiki, ular ikkita umumiy shakllarga bo‘linadi – oziqaviy zaxarlanishlar va oziqaviy infektsiyalar.
Toksigen mikroorganizmlar ikki turdagi toksinlarni ishlab chiqaradi: ekzotoksinlar va endotoksinlar.
Ekzotoksinlar mikrob xujayrasidan atrof muxitga oson o‘tadi. Ular ma’lum organlar va to‘qimalarni ma’lum tashqi belgilar bilan jaroxatlaydi, ya’ni o‘ziga xos ta’sirga ega.
Endotoksinlar mikrob xujayrasidan uning xayot faoliyati vaqtida chiqarilmaydi, ular uning xalok bo‘lganidan keyin ozod bo‘ladi. Endotoksinlar aniq o‘ziga xos ta’sirga ega emas va organizmda umumiy zaxarlanish belgilarini keltirib chiqaradi.
Oziqaviy zaxarlanishlar shartli ravishda 2 guruxga bo‘linadi: oziqaviy toksikoinfektsiyalar va oziqaviy intoksikatsiyalar (17-rasm).