5-mavzu. Kelib chiqishi mikrobli xavflar Mavzu rejasi

Salmonellezlar. Bu kasalliklar oziqaviy toksikoinfektsiyalar o‘rtasida yetakchi o‘rin egallaydi. Uni qo‘zg‘atuvchisi paratifoz guruxidagi Salmjnella bakteriyalari xisoblanadi. Bu grammanfiy, spora xosil qilmaydigan, qisqa tayoqchalar xisoblanadi, xarakatsiz shakllari mavjud bo‘lishiga qaramay ular odatda peritrix xivchinlari yordamida xarakatlanishadi. Xozirgi paytda salmonellarni 2200 ortiq turlari ma’lum.
Salmonellezlarni uchta asosiy turi mavjud: qorin tifi, gastroenterit va o‘chog‘i bir yoki bir necha organlarda joylashgan lokal turi.
Bakteriyalarni optimal o‘sish xarorati 37 0S. Bakteriyalar o‘z xarakatchanligini 6 dan past bo‘lgan rN kislotalik ko‘rsatkichlarida yo‘qotadi. Osh tuzi (7-10%), natriy nitriti (0,02%) va saxaroza (60-70%) bakteriyalarni xayot faoliyatini pasaytiradi yoki xalok ettiradi.
Salmjnella bakteriyalari odam va xayvonlarda oshqozon-ichak trakti faoliyatidagi buzilishlarda namoyon bo‘ladigan kasalliklarini chaqiradi. Kasallikingichka ichakni jaroxatlanishi, o‘tkir ich ketish va xaroratni oshishi bilan tavfsiflanadi. Kasallik 1-2 kun, kam xollarda 4-5 kun davom qiladi. Kasallikning og‘irligi turlicha - yengil xolatlardan tortib og‘ir, o‘lim xolatlarigacha kechishi mumkin.
Salmonellezlarni kelib chiqishi amaliy nuqtai nazardan xamma vaqt xayvonot maxsulotlarini (parranda, mol, cho‘chqa go‘shti, tuxum, sut maxsulotlari) iste’mol qilinishi bilan bog‘liq.
Kasallikni profilaktika qilish maxsulotlar va ichimlik suvini Salmjnella bakteriyalarini mavjudligiga diqqat bilan tekshirish xisoblanadi.