1. Kichik biznes va tadbirkorlik tushunchasi hamda uning mohiyati

Birinchi davr (1991-1995 y.) xususiy biznes va tadbirkorlikning qonuniy asoslari va davlat mulkini xususiylashtirib kichik biznesda mulkchilik shakllandi. Kichik biznes subyektlarini rivojlantirish uchun uni rag’batlantirish va davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash to’g’risida Prezident farmoni va dasturlar qabul qilindi. Bundan kichik biznes bilan shug’ullanadiganlarga daromaddan soliq to’lovlarni kamaytirishga erishildi. Davlatning kichik biznes va tadbirkorlik rivojlanishidagi maqsadi avvalo ish o’rinlarini ko’paytirish va ish bilan ta’minlashga qaratilgan bo’lib, 1995 yilda 441 ming ishsizlar ish bilan ta’minlandi. Bu Hamdo’stlik davlatlari o’rtasida eng yuqori ko’rsatkich bo’lib hisoblanadi. 1995 yilning oxiriga borib kichik korxonalar va mikrofirmalar soni 42,4 ming dona yoki 1991 yilga nisbatan 4,1 martaga oshdi. YaIM ulushi 1991-1995 yillarda 1,5 foizdan 16,9 foizga o’sishi respublika iqtisodiyotida asosiy yutuqlardan biri bo’ldi.
Ikkinchi (1996-2002 y.) davrda davlat mulkini xususiylashtirish jarayoni kengaydi, bozor infratuzilmalari takomillashib, birinchilardan bo’lib tijorat banklari, moliya institutlari (kredit birlashmalari) tashkil bo’ldi. Kichik biznes va tadbirkorlikka eksport mahsulotlariga maxsus chetga chiqarish uchun imtiyozlar berildi. Qonunchilik organlari tomonidan yangi zamanoviy me’yoriy hujjatlar qabul qilinib, boshqarish tizimi, bozor infratuzilmasi tubdan o’zgardi. Tadbirkorlik korxonalarini ro’yxatga olish, iqtisodiyotda kichik biznes va tadbirkorlik subyektlari faoliyatini erkin yuritish, davlat tomonidan kreditlash, sug’urtalash hamda imtiyozli kredit olish huquqi berildi. Mamlakatimizda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatining zsish darajasi ijtimoiy – iqtisodiyda o’zining ijobiy ko’rsatkichlari bilan o’rin oldi. Masalan, 1995 yilda YaIMda kichik biznes va tadbirkorlikning ulushi 16,9 foiz bo’lgan bo’lsa 2002 yilga kelib bu ko’rsatkich 35,5 foizga oshdi. Bundan tashqari 2002 yilda kichik biznes va tadbirkorlikning xissasi sanoatda 15,4 foiz, qishloq xo’jaligida 74,9, tovar aylanmasida 43,4 pullik xizmat ko’rsatishda 41,3 foizni tashkil etdi. Yuridik shaxslar soni 5 marta yoki 215 ming donaga ortdi. 2002 yilda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyati bilan band bo’lganlar sonining o’sishi 4964,6 ming kishiga yoki barcha band bo’lganlarga nisbatan 54,5 foizni tashkil etdi.