1 – мавзу: инвестицияларнинг иқтисодий мазмуни, моҳияти ва инвестиция жараёнларининг асосий босқичлари

Тўғридан-тўғри ва портфел инвестициялар ўртасидаги ўзига хос фарқлар

Белгилар	Белгилар тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар	Портфел инвестициялар
Олиб чиқишнинг асосий мақсади	Хорижий фирмани назорат қилиш	Юқори фойда олиш
Мақсадга эришиш йўллари	Хорижда ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва юритиш	Хорижий қимматли қоғозларни сотиб олиш
Мақсадга эришиш усуллари	а) хорижий фирмага тўллиқ эгалик қилиш	Хорижий фирма акциядорлик капиталинин камида 25 фоизини сотиб олиш (АҚШ, Япония ва Германияда -10%)
	б) акциялар назорат пакетини сотиб олиш (ХВФ уставига кўра компания акциядорлик капиталинин 25 фоизидан кам бўлмаслиги керак)
Даромад шакллари	Тадбиркорлик фойдаси, дивидендлар	Дивидендлар, фоизлар

Портфел инвестициялар анча юқори ликвидлиликка эга бўлиб, ҳаракатчан ҳисобланади. Уларни рискли зонадан бойлик орттириш енгилроқ бойган муҳитга кўчириш қийин эмас. Портфел инвестициялар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш ва профессионал билимларни ошириш учун катта меҳнат талаб этмайди⁴⁹.
Капитални олиб чиқишнинг тадбиркорлик шакли ишлаб чиқариш жараёнларига бевосита алоқадорлиги туфайли кўпинча “иккинчи иқтисодиёт” деб аталади. Бошқа шакл ссуда капиталининг ҳаракати миллий ишлаб чиқариш жараёнларига бевосита алоқага эга бўлмасдан қабул қилувчи мамлакатдаги такрор ишлаб чиқариш жараёнига билвосита тарзда таъсир қилиши мумкин⁵⁰.
Демак, капиталнинг ҳар бир гуруҳи яна қуйи гуруҳларга ажралиб кетади ва уларни шартли равишда экспорт ва импорт, деб ҳисоблаш мумкин (7.3-жадвал).