1 – мавзу: инвестицияларнинг иқтисодий мазмуни, моҳияти ва инвестиция жараёнларининг асосий босқичлари

7.3 - жадвал
Халқаро капиталнинг фунционал бўлиниши

Гуруҳлар	Қуйи гуруҳлар	Капитал ҳаракати
ТТХИ	Хорижда	Резидент ва норезидент ўртасида узоқ муддатли ўзаро иқтисодий манфаатнинг вужудга келишига олиб келувчи капитал ҳаракати
	Мамлакат ичида
Портфел инвестициялар	Активлар	Қимматли қоғозлар олди-сотдиси билан боғлиқ капитал ҳаракати
	Активлар
Бошқа инвестициялар	Активлар	Давлатлараро кредитлар ва банк депозитлари билан боғлиқ капитал ҳаракати
	Пассивлар
Захира активлар	Монетар олтин	Тўлов баланси қолдиғини қоплаш учун фойдаланиш мумкин бўлган активлар билан боғлиқ капитал ҳаракати
	Қарз олишнинг махсус қоидаси (СДР)
	ХВФнинг захира позицияси
	Хорижий валюта

Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози таъсирида 2008-йилда 2007-йилга нисбатан ТТХИни жалб этиш ва четга чиқариш ҳажми жаҳон бўйича тегишлича 14,2 ва 3,1 фоизга қисқарган. Ушбу кўрсаткич ривожланган мамлакатларда ҳам салбий тенденсияга эга бўлиб, мутаносиб равишда 29,2 ва 16,7 фоизни ташкил этган⁵¹. Бу даврда ривожланаётган ва ўтиш иқтисодиёти мамлакатларида ТТХИ ни жалб этиш ва олиб чиқиш ҳажми ўсиш тенденсиясига эга бўлган. Халқаро капиталлар ҳаракатидаги жиддий ўзгаришлар АҚШ даги ипотека кредити инқирози таъсирида молия бозорларидаги шарт-шароитларнинг ёмонлашуви ва инфляция эҳтимолининг кучайишига олиб келди⁵².

АҚШ, Буюк Британия, Япония, Германия, Франция каби мамлакатлар халқаро бозордаги асосий инвесторлар бўлиб, ТТХИ таклифини шакллантирадиган мамлакатлар ҳисобланадилар. Шунга қарамасдан охирги йилларда ривожланган мамлакатларнинг ТТХИнинг глобал оқимидаги улуши қисқариб бормоқда. Жумладан,1980-2016 йилларда хорижга чиқарилган жами ТТХИ нинг 92,7фоиз, жалб этилаётган ТХИ нинг 87,6 фоиз ривожланган мамлакатлар ҳиссасига тўғри келган бўлса, бу кўрсаткич 2016 йилга келиб мос равишда 61,3 ва 41,5 фоизни ташкил этди⁵³.
Таҳлиллар кўрсатишича, ривожланаётган мамлакатлар иқтисодиёти АҚШ ва Европабанк тизими билан бевосита узвий боғланмаганлиги боис инқироздан жиддий зарар кўрмади. Ривожланаётган мамлакатлар ва ўтиш иқтисодиёти мамлакатлари илк маротаба ТТХИ глобал оқимининг ярмидан ортигини жалб этишди. Ушбу мамлакатлардан ТТХИ олиб чиқиш илк маротаба рекорд ҳажмга етди ва уларнинг аксарият қисми Жануб мамлакатларига йўналтирилмоқда⁵⁴.