Ўзбекистон республикасида таълим

Узлуксиз таълим тизимида мобил технологияларини қўллашниниг 
педагогик жиҳатлари 
 
Г .Г. Кувандикова,
Ислом Каримов номидаги ТДТУ катта ўқитувчиси 
 
Бугунги кунда ер куррасида шахсий ва портатив компьютерларга нисбатан 
мобиль технологиялар орқали интернетга уланиш бир неча баробар ошиб 
бормоқда. Ривожланган мамлакатлардаги статистик маълумотлар шуни 
кўрсатмоқдаки, бу қурилмалар аксарият ҳолатларда интеллектуал тизим 
ташкил этувчиси ҳисобланмиш смартфон ёки планшетлардир. Мобил 
қурилмалар имконияти нафақат қўнғироқ қилиш ёки хабар алмашиш учун, 
балки ундан кенгроқ вазифаларни бажаришга мўлжалланган. Бугунги кунда бу 
қурилмалар кўпгина фойдаланувчилар учун ахборот олиш, билимларни 
шакллантириш, фикр алмашиш имкониятларини тақдим этмоқда. Дарҳақиқат, 
бугунги кунда биз мобил таълим ёки m-learning ҳақида кўп ва жуда кўп 
маротаба эшитмоқдамиз. Нима учун айнан m-learning? Унинг қандай 
имкониятлари бор? У қандай амалга оширилади? Унинг қандай камчиликлари 
бор? Ушбу мақоламизда мана шу саволларга жавоб беришга ҳаракат қиламиз. 
Мобил қурилмалар таркибига бугунги кунда йўқолиб бораётган (чўнтак 
шахсий компьютери) ва MP3 плеер каби эски қурилмалар ҳамда фитнес-групп, 
smartwatches ва смарт-кўзойнаклар каби янги қурилмалар киради. Ривожланган 
давлатларда мобил қурилма ва телефон эгаларининг сони жадал тарзда ортиб 
бормоқда. Кўпгина таълим муассасалари таълимнинг BYOD (Bring Your Own 
Device - Ўз қурилмангни олиб кел) услубига ўтмоқда. Мазкур услуб таълим 
муассасасини компьютер қурилмалари билан жиҳозлаш харажатларини 
камайтиришга сабаб бўлади, чунки мобил қурилма эгалари ўз қурилмаларини, 
муассасаса компьютер жиҳозларини янгилашига нисбатан тезроқ янги моделга 
алмаштиради. M-learning шундай таълим турики, ушбу таълим мобил 
қурилмалар ёрдамида амалга оширилади.
Бу, биринчи навбатда мобиллик тамойилига асосланган бўлиб, бошқа 
таълим турлари ва e-learningга нисбатан m-learning аниқ қайд этилган жойда 
амалга оширилмайди.
Мобил таълимнинг барча жиҳатлари қараб чиқилгандан сўнг, ўқитувчи 
таълим жараёнини лойиҳалаштиришда маълум талабларни бажариши шарт 
сифатида қабул қилинади. Бунда ўқитувчи томонидан мобиллик даражаси 

---

139 
танланилади ва шу даражада қўллаш мумкин бўлган рақамли ахборот таълим 
ресурслари ажратиб олинади. Ушбу жараёнда электрон дарслик, дастурий