Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

20-расм. Салатбош (1) ва роменсалат (2)нинг тур хиллари
Кресс-салат — бир-йиллик ўсимлик, барглари юқорига қараган тўпбарг маҳсулот қилади, сўнгра гулли поя чиқаради. Пояси тўғри. Пояси ва барглари туксиз.
Овқатга ёш барглари ишлатилади. Улар 6-10 см баландликдан кесиб олинади. У аччиқ хантал таъмини беради, аскорбин кислота (130 мг%) га, В гуруҳи дармондорилари, каротин, рутин, йод, темир ва бошқа минерал тузларига бой. Кресс-салат янгилигида ейилади ва шўрваларга зиравор сифатида солинади. Эрта баҳордан кеч кузгача кўкат олиш учун ҳар 15-20 кунда уруғини сепиб туриш керак. Тарқалган навлари: кенгбаргли, гул поя чиқаришга чидамли ва ингичка баргли – нисбатан чидамсиз.
Исмалоқ – бир-йиллик ўсимлик, 7-10 илдиз бўғзи баргларидан тўпбарг ва тик поя маҳсулот қилади. Исмалоқнинг озиқлик қисми ёш барглари ҳисобланади, у униб чиққанидан сўнг 20-30 кунда етилади. Оталик ўсимликнинг биологик етилиши 50-60 кундан сўнг рўй беради, уруғи 90-100 кун ўтгандан кейин пишади. Тошкент атрофида етиштирилган исмалоқ 110 мг% гача С дармондорисини сақлайди. Исмалоқ барги каротин, Е, Р ва В гуруҳ дармондориларига бой. Улар оқсил, тсмир, йод, калтсий тузларини сақлайди. Пишиб етилиши жиҳатидан исмалоқ эртапишар (14-22 кун), ўртапишар (22-30 кун), кечпишар (30 кундан ортиқ) турларига бўлинади. Ўзбекистонда туманлаштирилган навлари йўқ, лекин бу ерда эртапишар «Ростовский» ва кечпишар «Виктория» навлари етишитирилади.
Шовул – кўп-йиллик ўсимлик, учтўрт-йиллик экин сифатида етиштирилади. Илдиз бўғзи ёнидаги барглари бутун, узунчоқ, силлиқ ёки ғадирбудур, барг банди турли узунликда. Пояси тик 1 м узунликкача етади, бир-йиллик, ҳар-йили қайта ўсади.
Гуллари майда, қизилсариқ, гули даста шаклида. Ўсимлик бир уйли, кам ҳолда икки уйли. Меваси уч қиррали, жигарранг ялтироқ тугунча. Овқатга ёш барглари ишлатилади. Уларда кўплаб дармондорилар олма ва лимон кислотаси мавжуд. Шовул кислотаси кам бўлади. Таъми бўйича кучли нордон ва нордон навларига бўлинади. Тошкент атрофида етиштирилган шовул барглари 60 мг% С дармондорига эга, унда каротин, РР ва В гуруҳ дармондорилар, темир, калий. калтсий, магний тузлари ва 93 миқдорда оқсил мавжуд. Ўзбекистонда маҳаллий навлари ва «Болвилский» (21-расм) ва «Майкопский-10» навлари тарқалган.