Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Бошпиёзнинг туманлаштирилган навларини ўрганиш
Топшириқдан мақсад. Оддий пиёзнинг морфлогик хусусият-ларига кўра республикамизда туманлаштирилган навларини ўрганиш.
Услубий кўрсатма. Оддий пиёз (Allium cepa L. пиёзгулдошлар – Liliaceae оиласидан) энг кўп тарқлаган тур. Иқлим шароитига кўра пиёз икки-йиллик (уруғидан) ёки уч-тўрт-йиллик экин сифатида (нўшдан) экиб ўстирилади.
Пиёз илдиз тизимининг асосий илдизи бўлмайди. Унинг майда тукчалар билан қопланган кучсиз ривожланган илдизлари ҳайдалма қатламда жойлашади. Айрим илдизлари 40-60 см гача чуқур кириб боради ва ён томонга 40-50 см гача таралади. Пиёзнинг қисқариб кетган пояси туби дейилади. Бу барглар қўлтиғида куртаклар шаклланади. Ҳар бир навбатдаги барг олдинги баргнинг махсус тешиги ичидан чиқади. Натижада сохта поя маҳсулот бўлади. Барглар нови асосида запас озиқ моддалар тўпланади, улар йўғонлашиб пиёзбоши маҳсулот қилади.
Барглари найсимон бўлиб, кўпинча мум ғубор билан қопланган, ранги ҳар хил жилвали яшил. Пиёзбоши пастки қурийдиган товон деб аталадиган тубдан, қуруқ ва серсув (очиқ ва ёпиқ) қобиқ, муртак ва бўйин қисмлардан тузилган. Бўйин – бу бир-бирига зич ёндашган барглардир. Пиёзбоши нинг шакли яссидан то сигарасимонгача бўлади. Йирик-майдалиги экишга ва парвариш қилишга боғлиқ. Қуруқ қобиғининг ранги оқ, сариқ, жигарранг ва ҳар хил жилвали бинафша рангда бўлади. Ҳаётининг биринчи-йилида шаклланган муртаклар иккинчи-йили нўш қилинганда уяда ҳар хил сонда (битта тупида) – иккитадан ўнтагача пиёз маҳсулот қилади. Пиёз иккинчи ёки учинчи, тўртичи-йили бўйи 1-1,8 га етадиган гулпоя чиқаради. Улар 200 дан 800 тагача гули бўлган шарсимон тўпгул – сохта соябон билан тугайди. Гули олтита тожибаргли, оқ ёки оч яшил-оқ, икки жинсли. Меваси уч қиррали кўсакча, тўлиқ чангланганда олтита уруғ Маҳсулот қилади. Уруғи уч қиррали. Юзаси буришган, қора рангда.
Оддий пиёз навлари барги ва пиёзбошининг қатор морфологик белгиларига кўра бир-биридан фарқ қилади:
Баргларининг катта-кичиклиги: йирик, ўртача, майда;