Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Касаллик клиникаси учун учта аломат хос: шиш, аретериал 
гипертензия ва сийдикда ўзгариш бўлиши. Шишлар касалликнинг 
энг дастлабки ва доимий белгиларидан бири ҳисобланади. Шиш 80-
90 % беморларда кузатилади. У юзда, айниқса қовоқларда кўриниб 
беморни хунуклаштириб қўяди. Қўз юмилиб кетади. Қўзга 
кўринарли шишлар пайдо бўлгунча шишдан олдинги ҳолат пайдо 
бўлади. Бунда тўқималарда суюқлик йиғилади, уни фақат беморни 
мунтазам тортиб туриб аниқлаш мумкин. Шиш танага тез 
тарқалади, плевра бўшлиғида, перикардда транссудат йиғилиши 
ҳамда истисқо бўлиши мумкин.
Артериал босимнинг кўтарилиши ҳам ўткир нефритнинг эрта 
пайдо бўладиган белгиларидан ҳисобланади. Асосан диастолик 
босим кўтарилади, у артерия деворининг таранглигига боғлиқ. 

---

95 
Переферияда тўсатдан ошган қаршилик натижасида юрак ўзининг 
қисқариш кучини оширади, натижада цистолик босим ҳам ортади. 
Шундай қилиб максимал босим ҳам, минимал босим ҳам ортади. 
Одатда ўткир нефритдаги гипертензия узоқ вақт сақланмайди 
ва меъёргача пасаяди. Сийдик миқдори 700-400 мл ва ундан ҳам 
камаяди. Оғир ҳолларда бир неча кун давомида анурия бўлиши 
мумкин. Сийдикда қон бўлиши ва унинг ранги ўзгаришига (қўнғир, 
қизғимтир, гўшт ювиндисига ўхшаш) олиб келади. 
Биринчи тиббий ёрдам. Бемор касалхонага ётқизилишига 
мухтож бўлади. Ўриндан турмай ётиш режимига амал қилиши, 
совуққотишларнинг олдини олиш зарур. Пархез овқатларни 
аҳамияти катта. Дастлабки кунлари беморга бир стакан сув узум 
шарбати, озроқ ширин манни бўтқаси, сут ичишга руҳсат берилади. 
Ош тузи ишлатиш эса мутлоқо ман қилинади. Суюқлик миқдори 
чегараланади. Кейинги кунлари диета №7-ош тузи чегараланган 
тузсиз овқатлар тайинланади, оқсиллар кескин чегараланади, 
зираворлар ва таъсирлантирадиган махсулотлар бутунлай ман 
қилинади. 
Дори-дармонлардан гипотензив препаратлар: 25 %ли магний 
сульфат эритмаси 10 мл дан мушак орасига, 20 мл дан 40 %ли 
глюкоза эритмаси венага юборилади. 
Олдини олиш. Организмдаги сурункали яллиғланиш ўчоғига 
(сурункали тонзиллит, гайморит, аппендицит, тиш кареси) қарши 
курашишдан иборат. 
Ишлаб 
чиқаришда 
меҳнат 
гигиенаси 
организмни 
мустаҳкамлаш, чиниқтириш, жисмоний тарбия билан шуғулланиш, 
алкогольни кўп истемол қилишдан воз кечиш мухим профллактик 
тадбир ҳисобланади.