Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

---

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА 
ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
НИЗОМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ 
ПЕДАГОГИКА УНИВЕРСИТЕТИ ТЕРМИЗ ФИЛИАЛИ
 
 
 
 
 
ТИББИЙ БИЛИМ АСОСЛАРИ
 
 

---

2 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
СЎЗ БОШИ
Ҳозирги вақтда фан ва техниканинг жадал ривожланиб бориши 
натижасида улкан ютуқларга эришиш билан бир қаторда, инсоният 
саломатлигига салбий таъсир этувчи бир талай муаммоларни келиб 
чиқишига сабабчи бўлмоқда. Ҳозирги техника асрида ҳар қандай касб 
эгаси врачгача биринчи тиббий ёрдами кўрсатишни, жумладан 
шикастланганда врачгача ёрдам кўрсатишни билмоғи лозимлигини 
тақоза 
қилади. 
Атроф-муҳитнинг 
ифлосланиши, 
экологик 
ўзгаришлар, қишлоқ ва халқ хўжалигида ҳар хил кимёвий заҳарли 
моддаларнинг қўлланилиши сабабли аҳоли орасида кўп ҳолларда 
тўсатдан рўй берадиган касалликлар, заҳарланишлар, бахтсиз 
ҳодисалар ва шикастланишлар учраб турибди. Ушбу шикастланиш 
ҳодисалари тиббий муассасалардан узоқда афтомобиль йўлларида, 
тоғларда ва чўлларда меҳнат қилаётган жойларда учраб туради. Бундай 
ҳолатларда ўз вақтида тўғри ва аниқ кўрсатилган шифокордан 
олдинги биринчи тиббий ёрдам, инсон ҳаётини сақлаб қолишда катта 
аҳамиятга эга. 
Республикамизда таҳсил олаётган нотиббий олий билимгоҳ-
ларининг кўп сонли талабалари, ўзбек тилида нашр этилган ўқув-
методик адабиётларга муҳтождирлар. Бунинг устига, уларни 
ўқитишнинг илмий методикаси ҳали тўлиқ ишлаб чиқилган эмас. 
Шуни назарда тутан ҳолда Термиз давлат университети Зоология 
кафедрасининг ўқитувчилари “Тиббий билим асослари” фани бўйича 
ушбу ўқув услубий қўлланмани тайёрлашди. Бу иш шу соҳада 
университетимизда илк бор ўзбек тилида нашр этилмоқда 
«Тиббий билим асослари» ўқув услубий қўлланмасида одам 
организмининг тузилиши, беморларни парвариш қилиш, тўсатдан юз 
берадиган касалликлар ва заҳарланишларнинг келиб чиқиш 
сабаблари, белгилари ва биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш малакалари 
қисқа ва содда тарзда расмлар билан баён этилган. 
Ушбу ўқув услубий қўлланма барча нотиббий олий ўқув 
юртларининг бакалавр таьлим йўналишидаги талабалар, лицей ва 
коллеж ўқувчилари, ўрта ва кичик тиббиёт ходимлари ва кенг 
жамоатчилик учун мўлжалланганган бўлиб қўлланма олийгоҳларнинг 
талабалари учун мўлжалланган дастур асосида ёзилди. Қўлланма 
баъзи бир хато ва камчиликлардан ҳоли бўлмаслиги табиий. Китоб 
мазмунини 
яхшилашга 
ёрдам 
берадиган 
танқидий 
фикр 
мулоҳазаларни муаллифлар миннатдорчилик билан қабул қиладилар. 

---

4