Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

ҚОН ВА ЛИМФА ТУГУНЛАРИ 
Ангиология-томирлар тизимида муҳим вазифани бажаради. 
Томирлар ичидаги суюқликлар (қон, лимфа) ҳужайра ва 
тўқималарнинг ҳаёти учун зарур барча моддаларни етказиб беради, 
керакмас чиқиндиларни буйракка олиб боради. 
Томирлар тизими қўшимча тузилмалардан таркиб топган. (31-
расм) 
31-расм. Юрак қон томир тизими 
Қон томирлар тизими юрак, артериялари, веналари ва 
капилярларидан иборат. Юрак қон томирлар тизимининг марказий 
органи бўлиб, нерв ва гармонлар бошқарувининг таъсирида доимо 
бир маромда қисқариб ва кенгайиб туради.
32-Хомилада қон айланиши

---

15 
Организимдаги қон суюқлиги хар хил катталикдаги қон 
томирлар ёрдамида хужайраларга ва тўқималарга озиқ моддаларни 
олиб боради ва бошқа турли қон томирлар орқали юракка қайтиб 
келади. (32-расм хомилада қон айланиши) 
1.Барча қон томирлар 2 турга бўлинади. 
2.Марказий орган бўлган юракдан отилиб чиққан қон 
одамнинг бутун танасига тарқалади, бундай қон томирларга 
артерия қон томирлари дейилади. 
3.Ҳужайралардан, тўқималардан марказий орган ҳисобланган 
юракка оқиб келадиган қон томирларини эса вена қон томирлари 
дейлади. 
33-расм 34- расм 35- расм 
Ўмров ости артерияси.. Елка артерияси. Қовурғалараро артерия. 
36- расм 37- расм
Оёқ артерияси Ўмров ости ва кўкрак венаси 
Юракдан чиққан артерия қон томирлар (аорта, упка 
артерияси) марказидан узоқлашган сари толалар, тармоқчалар 
чиқариб, аста-секин кичиклашиб боради. Капилляр, артерия, вена 

---

16 
томирлар аста-секин йриклашиб, охирида 2 та (юқориги ва пастки) 
ковак вена қон томирини ташкил қилади ва юракнинг ўнг 
қоринчага, ундан ўпка артериялари орқали ўпкага боради. (39-40 
расмлар)