Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

Биринчи тиббий ёрдам. Буйрак санчиғи хуружи вақтида 
атропиннинг 0,1%ли эритмасидан 1мл тери остига юборилади. Бел 
соҳасига иссиқ грелка ёки иссиқ ванна тайинланади.Овқат рациони 
турлича ва тўла қийматли бўлиши керак. Бемор кўп 
ҳаракатланиши, гимнастика билан шуғулланиши, етарли миқдорда 
суюқлик ичиши керак.
 
ЎТКИР СИЙДИК ТУТИЛИШИ 
 
Ўткир сийдик тутилиши қовуқ ва сийдик каналига тош 
тиқилиб қолганда, ўсмаларда, орқа мия касалликларида, эркакларда 
простата безининг ўсма (аденома) касаллиги оқибатида рўй бериши 
мумкин. 
Белгилари. Беморнинг ранги оқаради, безовталанади, қовуқ 
соҳасида оғриқ пайдо бўлади, сия олмайди. Сийдикни ўткир 
тутилишига простата безининг ўсма касалликлари, қовуқдаги 
тошлар, орқа мия касалликлари сабаб бўлади. 
Бемор мустақил сия олмайди, сийдик қовуқда тўпланиб 
боради. Сийдик тутилиши қовуқнинг чўзилишига ва қоринда 
қаттиқ оғриқ бўлишига олиб келади, булар ўз навбатида бошқа 
ички органлар (ичак, ўпка ва бошқалар) функциясининг рефлектор 
равишда бузилишига сабаб бўлиши мумкин.

---

98 
Биринчи тиббий ёрдам. Бемор тинчлантирилади. Илиқ сув 
билан ванна қилинади. Қовуқ усти ва чот оралиғига грелка 
қўйилади, беморга оқаётган сув товуши эшиттирилади, озроқ 
тозалаш клизмаси қилинади, беладоннали шамчалар қўйилади. 
Агар шу чоралар натижа бермаса, беморни тезда касалхонага олиб 
бориш керак, бу ерда сийдикни катетер билан чиқарилади (катетер 
махсус резина ёки металл найча бўлиб, уни сийдик чиқариш канали 
орқали қовуққа киритилади. 1мл но-шпа ва 2мл баралгин 
эритмаларидан инъекция қилинади. Бемор тезда касалхонага 
етказилади. 
БУЙРАК САНЧИҒИДА БИРИНЧИ ВРАЧГАЧА
ЁРДАМ КЎРСАТИШ 
 
Буйрак санчиқининг пайдо бўлиши, асосан буйрак тош 
касаллиги билан боқлиқ. Бу касаллик одам организмида минерал 
тузлар, витаминлар алмашинувчининг бузилиши, узоқ вақт 
давомида буйрак жомларида сийдикнинг димланиб қолиши, кам 
ҳаракатчанлик оқибатида тузларнинг ҳосил бўлиши билан кечади. 
Дастлаб сийдик кислотасининг тузлар (урат, фосфат, оксалат)и, қум 
чўкмалари пайдо бўлса, кейинчалик улар ҳар хил катталикдаги 
тошларга айланиши мумкин. 
Буйрак санчиқи буйрак жомидаги қум чўкмалари ва ва 
тошларнинг 
қўзғалиши 
ва 
силжиши 
натижасида, 
жом 
деворларидаги 
нерв 
рецепторларининг 
таъсирланиб, 
мускулларнинг спазмга учраши оқибатида келиб чиқади. Тошлар 
майда қум зарраларидан тортиб тухум катталигидек бўлиши 
мумкин. 
Белгилари. Буйрак санчиқи тўсатдан бел соҳасидан қаттиқ 
санчиқли оғриқ хуружи билан бошланади. Оғриқ қориннинг пастки 
қисми, қовуқ соҳаси, чот оралиқи, жинсий аъзолар ва оёқларгача 
тарқалади. Бемор ўрнидан қимирлай олмайди, уни ваҳима босади. 
Сийиш вақтида оғриқ кучайиб ачишиш сезгиси пайдо бўлади. 
Сийдикда қон бўлиши мумкин.