Yaponiya (XII asr oxiridan XVI asr oxirigachA) Tayanch ibora va atamalar

―Onin yillari urushi‖. Yirik feodal knyazliklarning tashkil topishi
. ―Shimol 
va Janub sulolalari‖ urushi davrida Yaponiyada ko’plab iqtisodiy va moliyaviy 
resurslarning yo’qotilishi qaramasdan, XV asr boshlariga kelganda o’zaro kurashlar 
yangi kuch bilan boshlandi. Deyarli 70 yil davomida mamlakatning turli hududlaridagi 
feodal xonadonlar – Date va Kakada (1413-yil), Kitabatake va Seki (1414-yil), Satake 
va Usunomiya (1422-1423-yillar), 
Kitabatake 
va Outi (1439-1440-yillar), 
Xatakeyama, Xosokava, Uesugi, Yamana va Yuki (1436-1467-yillar) Asikaga 
syogunligiga qarshi kurashib keldi.
Ular ichida ―Onin yillari urushi‖ (1461-1477) ayniqsa jiddiy tus oldi. Bunga 
Xakatakeyama ikki feodal xonadonlari o’rtasida yetakchilik uchun kurash sabab 
bo’ldi. Bu urushga boshqa feodal xonadonlar ham tortildi. Ishtirokchilarning kuchlari 
tugagachgina, 1477-yilga kelib urush oxiriga yetdi. Urushning asosiy oqibatlaridan 
biri – bu Asikaga syogunligi hokimiyatining kuchsizlanishi, mamlakatda feodal 
tarqoqlikning kuchayib ketishi, urush arafasi umumiy soni 260 tagacha yetgan feodal 
xonadonlar o’rtasidagi separatik tendensiyalar kuchayib ketishi bo’ldi.
Provinsiyalardagi feodal xonadonlarning kuchayib borishining asosiy ijtimoiy-
iqtisodiy sababi yerga feodal mulkchilik evolyusiyasining yakunlanishi natijasida yirik 
feodal (―daymyo‖ – so’zma-so’z ―katta nom‖) knyazliklarning paydo bo’lishi edi. Bu 
jarayon XIV-XV asrlarda boshlandi va hunarmandchilik, mahalliy bozorlarning, 
savdoning, shaharlarning va tog’-kon ishining rivojlanishi bilan bog’liqdir. Qolaversa 
bu jarayon yerlarning yirik yer egalari qo’lida to’planishi asosida kuzatildi. Yapon 
jamiyatida fundamental tuzulmaviy o’zgarishlarga olib kelgan knyazlik yer 
egaligining paydo bo’lishi ishlab chiqarish jarayoni rivojiga va feodal knyazlar 

---

11 
daromadining oshishiga turki berdi. Masalan, XV asrga kelganda 122 ta feodal 
xonadonlar yiliga o’rtacha 14.4 mln koku guruch, shu jumladan eng boy xonadonlar 
(Siba, Xosokava, Outi va Uesugi) 2.4 mln koku daromad olishgan. Syogunning yillik 
daromadi turli davrlarda 500 mingdan to 1 mln koku atrofida o’zgarib turgan. 
Ta’sirli knyazlar hashamatli qasrlar qurishgan, ular atrofida mahalliy bozorlarni 
va shaharning savdo-hunarmandchilki markazlarini joylashtirgan. Ulgurji savdo 
qiluvchilar va otkup operasiyalari bilan shug’ullanuvchi sudxo’rlarning iqtisodiy 
ahvoli mustahkamlandi, pulga ehtiyoji yo’q feodallar o’z mulklaridan to’planadigan 
soliq va o’lponlarni otkup tarzida boshqalarga bergan.