Vi-mavzu. Inson resurslarini boshqarishda boshqarish va nazorat

6.3. KADRLARNING MARTABA BO‘YIChA KO‘TARILIShI VA 
UNI REJALAShTIRISh. 
Ilg‘or korxonalarda xodimning ishdagi o‘sishi uning o‘z vazifalari doirasini 
qanchalik yaxshi bajarishi va komanda a’zosi sifatida qanchalik muvaffaqiyatli 
ishlashiga qarab amalga oshiriladi. 
Oliy ma’lumotli xodim ishlab chiqarish muammolarini hal qilishda 
muvaffaqiyatli qatnashish, o‘z malakasini oshirish, keng doirada ixtisoslik va 

---

mehnat mahoratlarini egallash uchun oliy ma’lumot olmagan xodimga qaraganda 
boshidanoq ancha katta imkoniyatlarga ega. 
Shuning uchun yapon firmalarida (va umuman boshqaruv yaxshi tashkil 
qilingan firmalarda) oliy ma’lumotga ega kishilar boshidanoq bunday ma’lumoti 
yo‘q kishilardan "yuqori turishi" ajablanarli emas. Bu xizmat bo‘yicha ko‘tarilish 
tezligida ham, mehnatga haq to‘lanish darajasida ham o‘z aksini topadi. Yaponiyada 
hozirdanoq umumiy oliy ta’lim joriy qilish masalasi muhokama qilinmokda. 
Shunday qilib, xizmat bo‘yicha ko‘tarilish va haq to‘lash ishchining haqiqiy 
malakasiga asoslanadi, ya’ni xodimning o‘z shaxsiy vazifalarini bajarishga 
qodirliginigina ko‘rsatuvchi emas, balki o‘z korxonasining ishlab chiqarish va 
boshqa muammolarini hal qilishda qatnashish qobiliyatini, o‘z kompaniyasi xo‘jalik 
faoliyatining barcha tomonlarini bilish va tushunib yetish qobiliyatini ko‘rsatuvchi 
malakasiga asoslanadi. 
Personalni boshqarish korxona o‘z ishchilari imkoniyatlaridan to‘laroq 
foydalanish, ularning har biriga o‘sish uchun muhit yaratib berish va xizmat 
pog‘onasidan muvaffaqiyatli yuksalib borishga sharoit yaratib berishga asoslanadi. 
Buni ko‘pgina korxonalarning karerani rejalashtirish va rivojlantirishga turtki 
bo‘layotganidan ko‘rish mumkin, ya’ni ishchilarga o‘z oldilariga real maqsadlar 
qo‘yish va o‘z karerasi mobaynida ularga erishishga yordam beradi. 
Karerani tanlashga ta’sir ko‘rsatadigan omillar ichida karera bosqichlari, 
shaxsning professional orientatsiyasi, ko‘nikma va qobilyat muhim ahamiyat kasb 
etadi.