«veterinariya farmatsevtikasi» kafedrasi

Salbiy ta’sirlari. Parenteral yuborilganda kollaps, yurak urishlar sonining ortishi, tana haroratining ko‘tarilishi, qo‘l mushaklarining o‘z-o‘zidan harakati va dispepsiya kuzatilishi mumkin. 2—3 haftadan keyin sezgining buzilishi, dispeptik va diuretik buzilishlar, tana haroratining pasayishi, tromboflebitlar kuzatilishi mumkin. Aminazin jigarni zaharlab, xolestatik sariqlik keltirib chiqarishi mumkin. Teri va shilliq pardalar tomonidan turli ko‘rinishda allergik buzilishlar kuzatilishi mumkin.
Ishlatilmaydigan holatlar. Jigar, buyrak, oshqozon-ichak tizilmasining organik kasalliklari, kollaps, bosh va orqa miyaning organik kasalliklarida tavsiya etilmaydi.
Boshqa dorilar bilan o‘zaro ta’siri. Aminazin markaziy va periferik asab tizilmasini susaytiruvchi (narkotik va nonarkotik og‘riq qoldiruvchilar, barbituratlar, parkinson kasalligiga qarshi va tutqanoqqa qarshi), narkoz moddalari, mushaklarni susaytiruvchi dorilar ta’sirini kuchaytiradi.
Barbituratlar, karbonatlar, Ringer eritmasi bilan aminazinni bitta shprisda aralashtirilmaydi, chunki u cho‘kmaga tushib qoladi.
Galoperidol (galofen).
Farmakodinamikasi. Uning antipsixotrop ta’siri ruhiy qo‘zg‘alishlarni tezlikda bartaraf qiladi.
Galoperidolning ta’sir mexanizmi asosida dofamin parchalanishining tezlashuvi va miya to‘qimasida noradrenalin miqdorining kamayishi yotadi.
Galoperidol narkoz moddalari ta’sirini kuchaytiradi. Uning qayt qilishni to‘xtatuvchi ta’siri aminazinga nisbatan 50 marta kuchli. Fenotiazinlardan farqli o‘laroq, uning talvasaga qarshi ta’siri kuchli va fenotiazinlarga xos (yurak urishlar sonining oshishi, qon bosimining pasayishi, oshqozon-ichak tizimi faoliyatining kuchayishi) vegetativ reaksiyalarga sabab bo‘lmaydi.
Farmakokinetikasi. Galoperidol oshqozon-ichakdan yaxshi so‘riladi. Biologik o‘zlashtirilishi 50—70%. Qon plazmasi oqsillari bilan dorining 90% bog‘lanadi. Ichilgandan so‘ng dorining qon plazmasida eng yuqori miqdori 10—60 daqiqadan keyin kuzatiladi va 3 sutka davomida deyarli yuqori miqdorlarda saqlanadi.
Asosan jigarda biotransformatsiyaga uchraydi, kiritilgan dorining 15% miqdori safro suyuqligi bilan ajralib chiqadi. 5 kecha-kunduz davomida yuborilgan miqdorning 40% buyraklar orqali ajraladi. Yarim ajralib chikish vaqti o‘rta hisobda 21 soat.
Ishlatilishi. psixomotor zo‘riqishlarda tavsiya etiladi.
Kuchsiz psixomotor qo‘zg‘alishlarda sutkasiga 0,005— 0,01 g 3—5 marta ichishga, kuchliroq qo‘zg‘alishlarda 0,02—0,05 g dan 2—3 marta mushakka yoki venaga yuboriladi.